Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2017 r.

Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w W. Sąd Gospodarczy XVI Wydział Gospodarczy

w składzie: Przewodniczący SSR Natalia Zientara

Protokolant Karolina Celek

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2017 r. w W. na rozprawie

sprawy wniesionej 10 grudnia 2015 roku

z powództwa „B. (...) a (...)” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko (...) spółce akcyjnej w Ł., (...) w W.

o zapłatę kwoty 2 089,28 zł

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda „B. (...) a (...)” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz pozwanego (...) spółki akcyjnej w Ł. kwotę 617,00 zł (sześćset siedemnaście złotych zero groszy) tytułem kosztów procesu, w tym 600,00 zł (sześćset złotych zero groszy) tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

III.  zasądza od powoda „B. (...) a (...)” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz pozwanego (...) w W. kwotę 617,00 zł (sześćset siedemnaście złotych zero groszy) tytułem kosztów procesu, w tym 600,00 zł (sześćset złotych zero groszy) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt XVI GC 347/16

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 10 grudnia 2015 r. powód „B. (...) a (...)” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) spółki akcyjnej w Ł. kwoty 1 889,28 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 10 czerwca 2015 r. do dnia zapłaty tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego i 200,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem kosztów przedprocesowej pomocy prawnej, a także o zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu powód wskazał, iż pozwany, jako ubezpieczyciel sprawcy określonej szkody komunikacyjnej powinien zwrócić poszkodowanemu tytułem odszkodowania koszty najmu pojazdu zastępczego, wywiódł też, że uzasadnione i konieczne koszty pomocy prawnej świadczonej przez osobę mającą niezbędne kwalifikacje zawodowe, poniesione przez poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym mogą w okolicznościach konkretnej sprawy stanowić szkodę majątkową podlegającą naprawieniu. Powołał się przy tym na to, że nabył dochodzoną wierzytelność od poszkodowanego w drodze cesji (pozew k. 3-7).

W dniu 17 grudnia 2015 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w W. XVI Wydział Gospodarczy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie sygn. akt XVI GNc 9537/15, uwzględniając powództwo w całości (nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym k. 32).

Pozwany zaskarżył powyższy nakaz zapłaty sprzeciwem, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany wywiódł, że nie ma legitymacji w sprawie, ponieważ nie był związany umową ubezpieczenia OC ze sprawcą szkody. Wskazał, że uczestniczył w procesie likwidacji szkody jako reprezentant zagranicznego ubezpieczyciela to jest U. A. (sprzeciw od nakazu zapłaty k. 39-40).

W odpowiedzi na sprzeciw powód wniósł o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (...) w W. (pismo z 24 maja 2016 r. k. 58-58v).

Postanowieniem z dnia 8 sierpnia 2015 r. Sąd wezwał do udziału w sprawie (...) w W. (postanowienie w protokole rozprawy k. 68).

W odpowiedzi na pozew (...) w W. wniosło o oddalenie powództwa w całości, wskazując na brak swojej legitymacji w sprawie, ze względu na dyspozycję art. 123 i 19 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...). Wskazał też, że pomoc prawna przedprocesowa nie mieści się w granicach szkody, zaś naprawa pojazdu została zakończona 24 marca 2015 r. o czym świadczy faktura za naprawę, zatem najem po tym okresie był niezasadny (odpowiedź na pozew k. 81-83).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 23 stycznia 2015 r. w A. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzony został samochód osobowy marki H. (...) o nr rej. (...), będący własnością B. A. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Indywidualna (...). Sprawcą kolizji była osoba, której pojazd w chwili zdarzenia był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w U. A., zarejestrowany w A.. W wyniku kolizji pojazd doznał uszkodzeń w obrębie drzwi tylnych, kołpaka kola tylnego lewego, błotnika tylnego i zderzaka tylnego.

Dowód: oświadczenie najemcy k. 25, informacja Regon k. 28, protokół szkody w pojeździe k. 127-128, dokumenty w aktach szkody na płycie CD: plik .pdf (...) str. 1-22 zdjęcia, str. 27-28 raport wypadku drogowego, str. 31 dowód rejestracyjny.

Szkoda została zgłoszona pozwanemu 23 stycznia 2015 r. W dniu 10 marca 2015 r. zamówiono części zamienne, które dostarczono 14 marca 2015 r. W dniu 24 marca 2015 r. pojazd został przyjęty do naprawy do warsztatu – (...) Zakładu (...). W tym samym dniu rozpoczęła się naprawa pojazdu, która zakończono 2 kwietnia 2015 r. Niemniej fakturę za naprawę warsztat wystawił już 24 marca 2015 r. Poszkodowana upoważniła warsztat do odbioru odszkodowania.

Dowód: protokół naprawy k. 21, faktura k. 92, informacja warsztatu k. 117, zlecenie blacharsko-lakiernicze k. 125, zamówienie k. 129, k. 130, upoważnienie k. 131.

Poszkodowana B. A. nie miała innego pojazdu, niż uszkodzony. Pojazd uszkodzony wykorzystywała w działalności gospodarczej. Ponieważ nie mogła uszkodzonego pojazdu zastąpić innym samochodem, w dniu 24 marca 2015 r. zawarła z B. (...) Sp. z o.o. reprezentowanym przez K. L., umowę najmu pojazdu zastępczego marki C. (...) o nr rej. (...).

Dowód: oświadczenie najemcy k. 25, umowa najmu pojazdu zastępczego wraz z ogólnymi warunkami umowy (OWU) i Warunkami Szczególnymi Umowy najmu pojazdu zastępczego w ramach programu Usługa (...) ( (...)) k. 22-22v, pełnomocnictwo dla K. L. k. 15, odpis z KRS powoda k. 13-14, protokół zdawczo-odbiorczy k. 26.

W umowie najmu zostały wyszczególnione dane wynajmującego i najemcy, dane pojazdu zastępczego i pojazdu uszkodzonego, dane szkody i dane dotyczące zdarzenia. W rubryce III pkt. 3 przewidywany okres najmu pojazdu zastępczego miał wynosić od 7 do 14 dni, wobec czego w rubryce III pkt. 4 umowy wskazano cenę najmu liczoną jako stawka dzienna w wysokości 192,00 zł netto, która była zgodna z załączonym cennikiem wynajmu pojazdu zastępczego w ramach programu Usługa (...).

W rubryce XI umowy najmu wskazano datę zwrotu samochodu zastępczego, 31 marca 2015 r. To pole umowy zostało opatrzone osobnymi podpisami stron w stosunku do treści samej umowy, zatem stanowi odrębne oświadczenie, złożone przy zdaniu pojazdu.

W pkt 8 (...) zapisano, że najemca nie zostaje bezpośrednio obciążony kosztami wynajmu pojazdu zastępczego, pod warunkiem spełnienia wymogów przystąpienia do (...), a w szczególności, gdy zawrze z wynajmującym umowę cesji wierzytelności przysługującej najemcy wobec towarzystwa ubezpieczeń w związku z najmem auta zastępczego i złoży oświadczenie dla towarzystwa ubezpieczeń.

Dowód: umowa najmu pojazdu zastępczego wraz z OWU i (...) k. 22-22v, cennik k. 27.

W dniu 24 marca 2015 r. poszkodowana zawarła ponadto z B. (...) Sp. z o.o. reprezentowanym przez K. L., umowę przelewu wierzytelności w postaci prawa do zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego przysługującego jej w związku ze szkodą nr (...), likwidowaną przez pozwanego.

Poszkodowana w tym dniu złożyła także oświadczenie skierowane do towarzystwa ubezpieczeń sprawcy szkody, w którym poinformowała, że na czas naprawy uszkodzonego pojazdu skorzystała z przysługującego jej prawa najmu pojazdu zastępczego oraz, iż na mocy umowy zawartej z B. (...) Sp. z o.o. dokonała cesji wierzytelności przysługującej jej do towarzystwa w związku z najmem pojazdu zastępczego.

Dowód: umowa cesji wierzytelności k. 23, pełnomocnictwo dla K. L. k. 15, odpis z KRS powoda k. 13-14, oświadczenie poszkodowanej dla towarzystwa ubezpieczeń k. 24.

Decyzją z dnia 25 marca 2015 r. pozwany wskazując że działa jako reprezentant ds. roszczeń austriackiego towarzystwa (...) w oparciu o (...) z dnia 16 września 2009 r. ustalił wysokość odszkodowania na kwotę 6 596,01 zł. Kwotę tę wypłacił warsztatowi naprawczemu dnia następnego.

Dowód: decyzja k. 41, potwierdzenie przelewu k. 126.

Poszkodowana zdała pojazd 31 marca 2015 r. Przejechała nim 497 km.

Dowód: protokół zdawczo-odbiorczy k. 26.

W dniu 31 marca 2015 r. B. (...) sp. z o.o. wystawił poszkodowanej fakturę VAT nr (...) na łączną kwotę 1 536,00 zł netto, tj. 1 889,28 zł brutto za 8 dni najmu pojazdu zastępczego C. (...), tj. za okres od 24 marca 2015 do 31 marca 2015 r. przy zastosowaniu stawki dziennej najmu w wysokości 192,00 zł netto za dzień. Była to stawka zgodna z cennikiem za wynajem samochodu w ramach programu Usługa (...) przy wynajmie na taki okres.

Dowód: faktura VAT k. 30, cennik k. 27.

B. (...) sp. z o.o. pismem z dnia 7 maja 2015 r. zwrócił się do pozwanego o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego w kwocie 1 889,28 zł brutto. Powód zażądał zapłaty w terminie 30 dni od dnia otrzymania pisma. Pismo to zostało doręczone pozwanemu 11 maja 2015 r.

Dowód: pismo B. (...) sp. z o.o. z dnia 7 maja 2015 r. k. 20-20v, dowód doręczenia k. 29-29v.

Decyzją z dnia 1 lipca 2015 r. pozwany działając w imieniu wskazanego wyżej zagranicznego towarzystwa ubezpieczeń odmówił wypłaty odszkodowania za najem pojazdu zastępczego.

Dowód: decyzja k. 42.

W dniu 6 listopada 2015 r. powód opłacił fakturę wystawioną przez radcę prawnego J. J., obejmującą koszty pomocy prawnej w 100 sprawach, m. in. dotyczącą kolizji, do której odnosi się pozew w sprawie niniejszej, opiewającą na kwotę łącznie 24 600,00 zł brutto.

Dowód: faktura ze specyfikacją spraw k. 10, 11-11v, potwierdzenie przelewu k. 10v.

Pozwany U. T..U. S.A. jest reprezentantem w Polsce austriackiego ubezpieczyciela do spraw roszczeń (bezsporne).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych w nim dowodów. Przedłożone dokumenty w większości stanowiły dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c. Kopie i zdjęcia dokumentów Sąd włączył do materiału dowodowego, traktując je w oparciu o przepis art. 308 k.p.c. jako dowód z wizerunku dokumentów odwzorowujących oryginał. Stosownie więc do treści art. 233 § 1 k.p.c. Sąd, dokonując ich oceny w ramach swobodnej oceny dowodów, uznał je za wiarygodne, nie znajdując podstaw do wniosku przeciwnego.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo nie mogło być uwzględnione w żadnej części.

Roszczenie powoda – gdy rozważać je na gruncie prawa polskiego, skoro pozwane zostały podmioty prawa polskiego - miało podstawę w przepisach art. 822 k.c. w zw. z art. 436 § 2 k.c. w zw. z art. 415 k.c. i art. 361 k.c. w zw. z art. 509 k.c. oraz przepisach ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 392, ze zm.). Powód na podstawie umowy przelewu wierzytelności domagał się zapłaty odszkodowania, na które składają się koszty najmu pojazdu zastępczego oraz przedprocesowej pomocy prawnej.

Niemniej, żaden z pozwanych nie ma legitymacji w sprawie.

Gdy chodzi o U. T..U. S.A., jest on tylko pełnomocnikiem zagranicznego ubezpieczyciela. Reprezentant do spraw roszczeń na terenie danego kraju wykonuje swoje obowiązki w oparciu o pełnomocnictwo udzielone przez zagraniczny zakład ubezpieczeń. Umocowanie krajowego ubezpieczyciela zawsze wynika ze stosunku podstawowego pomiędzy pełnomocnikiem i jego mocodawcą. Stosunkiem prawnym będącym podstawą pełnomocnictwa reprezentanta do spraw roszczeń może być np. stosunek zlecenia; zależności pomiędzy spółką matką, a spółką córką; czy umowa o współpracę. W stosunkach zewnętrznych, reprezentant do spraw roszczeń powinien spełniać wymogi określone przez prawo unijnie (obecnie obowiązującą Dyrektywę nr 2009/103/WE z dnia 16 września 2009 r.). Natomiast w stosunkach wewnętrznych reprezentant jest zobowiązany przestrzegać warunków umowy bądź porozumienia zawartego z ubezpieczycielem. W szczególności, reprezentant powinien przestrzegać instrukcji oraz zaleceń udzielanych przez zakład ubezpieczeń. A zatem decyzja o uznaniu bądź nie uznaniu roszczeń w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego jest w istocie decyzją zagranicznego ubezpieczyciela, przekazaną przez pozwanego U. T..(...) poszkodowanemu. Minimalny zakres umocowania reprezentanta do spraw roszczeń dotyczy czynności prawnych niezbędnych do wypłaty lub odmowy wypłaty odszkodowania w imieniu i na rachunek reprezentowanego zakładu ubezpieczeń. Jeżeli z treści pełnomocnictwa nie wynika nic innego, reprezentant nie może być pozywany w prowadzonych sprawach (por. art. 21 ust. 5 Dyrektywy). Powód nie wykazał, aby pozwany U. T..(...) pozostawał w takim stosunku umownym z ubezpieczycielem sprawcy szkody, który umożliwiałoby mu występowanie w procesie jako strona, a nie co najwyżej pełnomocnik austriackiego towarzystwa ubezpieczeń.

Definicję legalną reprezentanta do spraw roszczeń zawiera art. 2 ust. 1 pkt 10 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, w myśl którego jest to pełnomocnik zakładu ubezpieczeń wykonującego na terytorium (...) lub innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej działalność w zakresie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, z wyjątkiem odpowiedzialności cywilnej przewoźnika, umocowany w państwie członkowskim (...) innym niż państwo siedziby zakładu ubezpieczeń zgodnie z prawem państwa, w którym jest ustanowiony, co najmniej do dokonywania czynności prawnych niezbędnych do wypłaty lub odmowy wypłaty odszkodowania w imieniu i na rachunek reprezentowanego zakładu ubezpieczeń.

Zgodnie z art. 79 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) poszkodowany może zgłosić żądanie odszkodowawcze reprezentantowi do spraw roszczeń. Art. 80 ust. 2 tej ustawy stanowi, że reprezentant do spraw roszczeń wykonuje swoje obowiązki na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez zakład ubezpieczeń. Natomiast ust. 4 tego przepisu stanowi, że reprezentant do spraw roszczeń podejmuje działanie na żądanie zgłoszone przez poszkodowanego lub uprawnionego, a także na wniosek reprezentowanego zakładu ubezpieczeń.

A zatem pozwany zakład ubezpieczeń nie ma legitymacji biernej materialnej w sprawie.

Natomiast art. 83 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) stanowi, że poszkodowany lub uprawniony do odszkodowania, mający miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium (...) może zgłosić żądanie odszkodowawcze do organu odszkodowawczego, jeżeli zdarzenie, z którego wynikła szkoda zaistniało:

1) za granicą, w państwie członkowskim (...) lub w państwie trzecim i było spowodowane ruchem pojazdu mechanicznego zarejestrowanego za granicą, w państwie członkowskim (...), gdy:

a) reprezentant do spraw roszczeń nie dopełnił obowiązku, o którym mowa w art. 82 ust. 1 lub 2 (chodzi o obowiązek udzielenia odpowiedzi i informacji),

b) zakład ubezpieczeń nie ustanowił reprezentanta do spraw roszczeń, chyba że poszkodowany lub uprawniony zgłosił swoje żądanie bezpośrednio do zakładu ubezpieczeń i otrzymał odpowiedź określoną w art. 82 ust. 1 lub 2;

2) za granicą, w państwie członkowskim (...) i było spowodowane ruchem pojazdu mechanicznego zarejestrowanego za granicą, w państwie członkowskim (...) lub w państwie trzecim, jeżeli w terminie 60 dni od dnia zdarzenia nie został zidentyfikowany zakład ubezpieczeń osoby odpowiedzialnej za szkodę;

3) za granicą, w państwie członkowskim (...) i było spowodowane ruchem pojazdu mechanicznego, którego zidentyfikowanie okazało się niemożliwe.

W myśl ust. 3 tego przepisu funkcję organu odszkodowawczego pełni (...).

Art. 19 ust. 3 tej ustawy stanowi, że poszkodowany może dochodzić roszczeń bezpośrednio od (...) w przypadkach, o których mowa w art. 123. W myśl zaś art. 123 Biuro odpowiada za szkody będące następstwem wypadków, które miały miejsce na terytorium:

1) Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, zarejestrowanych w państwach, których biura narodowe są sygnatariuszami Porozumienia Wielostronnego;

2) Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, zarejestrowanych w państwach, których biura narodowe podpisały z Biurem umowy o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych i zaspokajaniu roszczeń, pod warunkiem istnienia ważnej Zielonej Karty wystawionej przez zagraniczne biuro narodowe;

3) państw, których biura narodowe podpisały z Biurem umowy o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych i likwidacji szkód, jeżeli poszkodowanym jest osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a sprawca posiadał Zieloną Kartę wystawioną przez członka Biura, którego upadłość ogłoszono lub który uległ likwidacji;

4) państw, których biura narodowe są sygnatariuszami Porozumienia Wielostronnego, jeżeli poszkodowanym jest osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a sprawca zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych z członkiem Biura, którego upadłość ogłoszono lub który uległ likwidacji.

W świetle tego przepisu także pozwane Biuro nie ma legitymacji w sprawie.

Powyższe sprawiło, że roszczenie nie mogło być uwzględnione w jakiejkolwiek części. Do rozpoznania roszczenia, gdyby było skierowane przeciwko austriackiemu ubezpieczycielowi, musiałoby mieć zastosowanie prawo austriackie.

Potencjalną odpowiedzialność podmiotów polskich należałoby ocenić na gruncie art. 415 k.c., 436 § 2 k.c. i 822 k.c., o czym była mowa. Nie było sporne, że sprawcą szkody jest ubezpieczony w austriackim towarzystwie ubezpieczeń. Zasada pełnej rekompensaty szkody z art. 361 k.c. nakazuje przyjąć, iż koszty najmu pojazdu zastępczego mieszczą się w zakresie normalnych następstw szkody. Pozwani nie wywiedli żadnych merytorycznych argumentów przeciw stawce lub długości najmu, z wyjątkiem wskazania na to, że faktura za naprawę została wystawiona w dniu 24 marca 2015 r., zatem wtedy musiała się zakończyć naprawa. Nie jest to oczywiście prawdą, faktura stanowi jedynie dokument księgowy, nic nie stoi na przeszkodzie by wystawić ją przy przyjęciu pojazdu do warsztatu, gdy znany jest koszt i zakres naprawy.

Sąd nie nalazł podstaw – zważywszy na argumentację pozwanych - by kwestionować roszczenie co do wysokości, najem pojazdu zastępczego przez przedsiębiorcę z pewnością był zasadny, a cesja dotycząca szkody likwidowanej przez pozwanego U. T..(...) zawiera essentialia negotii tej umowy i jest podpisana przez osoby uprawnione do reprezentowania stron (poszkodowaną i pełnomocnika wynajmującego).

Niemniej, szerszy wywód jest zbędny, skoro żaden z pozwanych nie ma legitymacji biernej materialnej, by za szkodę tę odpowiadać.

Roszczenie o zwrot kosztów przedprocesowej pomocy prawnej również nie zasługuje na uwzględnienie. Także i co do tego roszczenia, pozwani nie mają legitymacji w sprawie. Dalej, przedprocesowa analiza sprawy jest immanentnie wpisana w usługę świadczenia pomocy prawnej na potrzeby planowanego procesu. Nie można sporządzić pozwu, nie analizując sprawy. Zatem stawki urzędowe uwzględniają okoliczność, że pełnomocnik profesjonalny podejmuje czynności przed wszczęciem procesu. Sprawy o odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego mają jednorodny charakter, a powód zajmuje się profesjonalnie tą działalnością. Różnice w tego rodzaju sprawach dotyczą zasadniczo zagadnień właściwych dla biegłego – uzasadnionego czasu najmu czy stawki najmu, natomiast przeważnie zagadnienia prawne i przepisy prawne w nich stosowane są podobne. W sprawie niniejszej pojawiło się jednak istotne zagadnienie prawne, dotyczące legitymacji procesowej, lecz pomoc prawna skutkowała pozwaniem dwóch nielegitymowanych podmiotów, zatem trudno mówić o pomocy skutecznej i prawidłowo udzielonej.

Powód przegrał proces w całości, więc jest zobowiązany w całości ponieść jego koszty, w tym zwrócić obu pozwanym koszty uzasadnionej obrony (art. 98 k.p.c.). Na koszty te wobec każdego z pozwanych składają się:

wynagrodzenie pełnomocnika w osobie radcy prawnego po 600,00 zł,

opłata skarbowa od pełnomocnictwa po 17,00 zł,

razem po 617,00 zł na rzecz każdego z pozwanych.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji wyroku.