Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 maja 2013 roku powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie solidarnie od pozwanych D. J. i J. J. - wspólników spółki cywilnej Firma (...) - kwoty 29.380,05 złotych z weksla z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, iż w celu zabezpieczenia roszczeń z tytułu umowy leasingu o nr (...) z dnia 29 marca 2009 roku pozwani wystawili na rzecz powódki weksel własny in blanco. Pozwani uregulowali jedynie część zobowiązania wynikającego z umowy leasingu. Wobec nie uregulowania pozostałej części powódka uzupełniła wręczony jej przez pozwanych weksel in blanco kwotą aktualnego zadłużenia wyznaczając termin płatności na dzień 7 lutego 2013 roku. Powódka działała na podstawie i w granicach określonych w deklaracji wekslowej zawartej w treści umowy leasingu (§ 6 umowy leasingu).

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 13 czerwca 2013 r. Sąd Rejonowy Lublin – Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku nakazał aby pozwani D. J. i J. J. zapłacili solidarnie powódce (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę dochodzoną pozwem wraz z kosztami procesu w terminie 14 dni albo w tym terminie wnieśli zarzuty.

Zarzutami od nakazu zapłaty pozwani zaskarżyli nakaz zapłaty w całości, wnieśli o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa, a także zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwani podnieśli zarzut przejęcia pojazdu na własność po zakończeniu umowy leasingu, uzupełnienia weksla niezgodnie z deklaracją poprzez uzupełnienie weksla po upływie terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego oraz wpisanie kwot, które nie miały podstawy w umowie leasingu, zarzut zmniejszenia kary umownej jako rażąco wygórowanej oraz naruszenie zasad współżycia społecznego.

W odpowiedzi na zarzuty powódka podniosła, że zarzuty pozwanych nie dotyczą w istocie samego weksla in blanco, ale odnoszą się do rzekomych nieprawidłowości w wykonaniu czy też rozliczeniu przez powoda stosunku podstawowego czyli umowy leasingu. Powódka wskazała, że umowa wygasła po upływie okresu jej obowiązywania czyli z dniem 31 marca 2010 r., a własność przedmiotu leasingu nie została przeniesiona na korzystających z powodu zaległości w spłacie należności z umowy leasingu. Powódka w sposób bardzo szczegółowo przedstawiła, co składa się na kwotę wekslową z odwołaniem do poszczególnych postanowień umowy leasingu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29 marca 2005 roku (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. jako Finansujący zawarła z D. J. i J. J. prowadzącym działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod nazwą Firma (...), jako Korzystającymi, umowę leasingu nr (...), której przedmiotem był pojazd marki P. (...). Na mocy powyższej umowy Korzystający zobowiązali się zapłacić Finansującemu wynagrodzenie pieniężne na warunkach ustalonych w treści umowy leasingu (§ 5 umowy leasingu). Umowa została zawarta na okres 60 miesięcy.

Zgodnie z § 10 umowy nie później niż na 14 dni kalendarzowych przed upływem okresu obowiązywania umowy leasingu, Korzystający mieli prawo oświadczyć na piśmie Finansującemu, że po upływie tego okresu nabędą przedmiot leasingu na własność. Jeżeli takie oświadczenie zostanie złożone w wyżej oznaczonym terminie, wówczas w terminie 7 dni po zakończeniu okresu obowiązywania umowy leasingu, Finansujący był zobowiązany sprzedać, a Korzystający kupić przedmiot leasingu, za określoną, zgodnie z umową leasingu, Wartość Końcową. Finansujący – mimo złożenia przez Korzystających powyższego oświadczenia – miał prawo odmowy sprzedaży przedmiotu leasingu, jeżeli Korzystający:

a)  w terminie do ostatniego dnia okresu obowiązywania umowy leasingu nie uregulują wszystkich bieżących i zaległych należności Finansującego przewidzianych w umowie wraz z wszelkimi należnościami ubocznymi;

b)  w terminie do ostatniego dnia okresu obowiązywania umowy leasingu, nie zapłacą Finansującemu Wartości Końcowej (łącznie z należnym podatkiem VAT) tytułem zaliczki na poczet ceny sprzedaży przedmiotu leasingu.

Zgodnie z § 1 ust. 1 lit. i umowy Wartość Końcowa to wartość netto wyrażona jako % wartości przedmiotu leasingu, za którą Korzystający może nabyć od Finansującego przedmiot leasingu po upływie podstawowego okresu umowy leasingu.

W myśl § 8 ust. 7 umowy w wypadku opóźnienia się Korzystającego ze zwrotem przedmiotu leasingu, także wtedy gdy mimo upływu okresu obowiązywania umowy leasingu Korzystający bezumownie korzysta z przedmiotu leasingu, jest on zobowiązany do zapłaty kary umownej w wysokości 1/30 ostatniej miesięcznej raty leasingowej netto za każdy rozpoczęty dzień kalendarzowy przetrzymywania przedmiotu leasingu lub jego bezumownego korzystania.

Zgodnie z § 5 ust. 12 umowy jeżeli umowa leasingu wygaśnie Finansujący rozliczy umowę leasingu. Rozliczenie miało nastąpić w oparciu o szczegółowe kryteria wskazane w tym postanowieniu umowy, w szczególności Korzystający miał zwrócić Finansującemu Wartość Końcową przedmiotu leasingu, koszty, opłaty i podatki (np. koszty wiążące się z ewentualnym zwrotem, zabezpieczeniem, ubezpieczeniem, oceną i transportem przedmiotu leasingu).

Na zabezpieczenie roszczeń z umowy leasingu Korzystający wystawili w dniu 29 marca 2005 roku na rzecz (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. weksel własny in blanco.

(dowód: okoliczności bezsporne, umowa leasingu nr (...), k. 18-25)

Umowa leasingu wygasła po upływie okresu jej obowiązywania czyli z dniem 31 marca 2010 roku.

(dowód: okoliczność bezsporna)

W chwili zakończenia umowy Korzystający posiadali zaległość w kwocie 7.990,23 złotych z tytułu nie zapłaconych składek ubezpieczeniowych, do których uiszczenia zobowiązani byli na podstawie § 7 ust. 1 umowy leasingu (faktura VAT nr (...), faktura VAT nr (...) oraz faktura VAT nr (...) oraz faktury VAT korygujące nr: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...)).

W dniu 21 kwietnia 2010 roku Korzystający złożyli zlecenie przelewu kwoty 443,99 złotych tytułem zapłaty Wartości Końcowej. Kwota ta nie wpłynęła na rachunek bankowy Finansującego.

Własność przedmiotu leasingu nie została przeniesiona na Korzystających po upływie okresu, na jaki zawarto umowę leasingu z powodu zaległości w spłacie należności z umowy leasingu. Ponadto Korzystający nie zapłacili Wartości Końcowej.

(dowód: polecenie przelewu – k. 48; korespondencja e-mailowa – k. 94-96; faktury VAT nr (...) – k. 130-132; faktury korygujące – k. 140-146)

Korzystający po zakończeniu umowy nie zwrócili pojazdu stanowiącego przedmiot umowy leasingu. W związku z tym Finansujący na podstawie zlecenia windykacyjnego z dnia 30 lipca 2012 roku zlecił (...) spółce z o.o. w P. przeprowadzenie z Korzystającymi negocjacji w sprawie zapłaty zaległości oraz odebranie przedmiotu leasingu. Skutkiem windykacji było zwrócenie przez Korzystających w dniu 17 września 2012 roku przedmiotu leasingu. Koszty windykacji uiszczone przez Finansującego wyniosły 4.203,96 złotych.

(dowód: zlecenie windykacji – k. 99; protokół zdawczo – odbiorczy pojazdu – k. 100; protokół przyjęcia pojazdu na magazyn – k. 101-103; faktura VAT nr (...) – k. – k. 134; faktura VAT nr (...) – k. 135)

Przedmiot leasingu został poddany wycenie rzeczoznawcy i sprzedany przez Finansującego w trybie licytacji za cenę 6.303 złotych netto. Finansujący poniósł koszty przechowania pojazdu w wysokości 615 złotych oraz wynagrodzenia rzeczoznawcy w wysokości 276,75 złotych.

(dowód: ekspertyza – k. 105-119; kosztorys naprawy pojazdu – k. 120; raport z licytacji – k. 121-125; faktura VAT nr (...) – k. 126; faktura VAT nr (...) – k. 136; faktura VAT nr (...) – k. 137)

W dniu 13 grudnia 2012 roku Finansujący wystawił notę obciążeniową nr (...) na kwotę 20.449,20 złotych z tytułu bezumownego korzystania z przedmiotu leasingu.

(dowód: nota obciążeniowa – k. 139)

W dniu 13 grudnia 2012 roku Finansujący ostatecznie rozliczył umowę leasingu nr (...) w ten sposób, że cenę sprzedaży netto przedmiotu leasingu (6.303 złotych netto) zaliczył w pierwszej kolejności na poczet niespłaconego kapitału z umowy leasingu, tj. Wartości Końcowej (363,93 złotych netto). Uzyskaną w ten sposób nadwyżkę w kwocie 5.939,07 złotych zaliczył na zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie przedmiotu leasingu w łącznej kwocie 7.990,23 złotych (§ 7 ust. 1 umowy) oraz odjął kwotę 4.203,96 złotych tytułem zwrotu kosztów windykacji (§ 5 ust. 12 umowy), kwotę 615 złotych tytułem zwrotu kosztów przechowania (§ 5 ust. 12 umowy), kwotę 276,75 złotych tytułem zwrotu kosztów wyceny (§ 5 ust. 12 umowy), kwotę 20.449,20 złotych tytułem kary za bezumowne korzystanie z przedmiotu leasingu od dnia 1 kwietnia 2010 roku do dnia 17 września 2012 roku (§ 8 ust. 7 umowy) oraz odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości 1.125,84 złotych (§ 5 ust. 12 umowy). Ostatecznie do zapłaty na rzecz Finansującego pozostała kwota 28.721,91 złotych, do której zapłaty zostali wezwani Korzystający.

(dowód: ostateczne rozliczenie umowy leasingu – k-27, potwierdzenie odbioru z dnia 28 grudnia 2012 r. k-28)

Wobec braku spłaty zadłużenia Finansujący wypełnił w dniu 7 lutego 2013 roku wystawiony przez D. J. i J. J. weksel własny in blanco na kwotę 29.380,05 złotych zgodnie z deklaracją wekslową zawartą w treści ww. umowy leasingu (§ 6 umowy leasingu) wpisując jako termin płatności 14 lutego 2013 roku.

Pismem z dnia 7 lutego 2013 roku wezwano D. J. i J. J. do wykupienia weksla do dnia 14 lutego 2013 roku.

(dowód: weksel – k. 5; wezwanie do wykupienia weksla z dnia 7 lutego 2013 roku wraz ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru – k. 29-31)

Spółka (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zmieniła firmę na (...) i Finanse spółkę akcyjną z siedzibą w W.. (...) i Finanse spółka akcyjna z siedzibą w W. (spółka przejmowana) połączyła się ze spółką (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (spółka przejmująca) poprzez przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą.

(dowód: odpis aktualny KRS – k. 7-10; postanowienie sądu rejestrowego z dnia 30 kwietnia 2009 roku – k. 11; zaświadczenie o dokonaniu wpisu – k. 12; postanowienie sądu rejestrowego z dnia 29 maja 2008 roku – k. 13-15; zaświadczenie o dokonaniu wpisu – k. 16-17)

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na okolicznościach przyznanych przez drugą stronę (art. 229 k.p.c.) lub uznanych za przyznane z uwagi na to, że druga strona się o nich nie wypowiedziała (art. 230 k.p.c.) oraz dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy.

Postanowieniem z dnia 13 czerwca 2014 roku pominięto wniosek o dopuszczenie dowodu z przesłuchania stron z uwagi na niestawiennictwo stron wezwanych prawidłowo.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jako zasadne podlegało uwzględnieniu w całości.

Zgodnie z ogólnymi regułami postępowania dowodowego, obowiązek przedstawienia dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne – art. 6 k.c. w zw. z art. 3 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c.

Zgodnie z art. 28 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 roku Prawo wekslowe (Dz. U. Nr 37, poz. 282 ze zm.) przez przyjęcie trasat zobowiązuje się do zapłacenia wekslu w terminie płatności. W razie niezapłacenia służy posiadaczowi wekslu, chociażby był wystawcą, bezpośrednie roszczenie z wekslu przeciw akceptantowi o wszystko, czego żądać można na podstawie art. 48 i 49. Odpowiedzialność wystawcy wekslu własnego jest taka sama, jak akceptanta wekslu trasowanego (art. 104 Prawa wekslowego).

Strona, która występuje w postępowaniu nakazowym z powództwem o zapłatę opartym na twierdzeniu, że dochodzone roszczenie przysługuje jej od pozwanego na podstawie podpisanego przez niego weksla, powinna do pozwu dołączyć poświadczający to weksel. Jest to dowód konieczny, a zarazem co do zasady wystarczający (art. 485 § 2 k.p.c.), rzeczą natomiast pozwanych jest wykazanie bezzasadności tak uzasadnionego żądania (art. 491 § 1 i art. 493 § 1 k.p.c.). Po wydaniu nakazu zapłaty na podstawie weksla pozwany powinien wszystkie okoliczności faktyczne, zarzuty i wnioski dowodowe zmierzające do wykazania bezzasadności powództwa przytoczyć w zasadzie już w piśmie zawierającym zarzuty od nakazu zapłaty (art. 495 § 3 k.p.c.). Wśród zarzutów, za których pomocą pozwany o zapłatę weksla mogą się bronić, szczególnie istotne znaczenie przypada twierdzeniu, że powód otrzymał od pozwanego załączony do pozwu weksel in blanco w celu zabezpieczenia wierzytelności wynikającej z określonego stosunku i w związku z tym był upoważniony do jego uzupełnienia jedynie zgodnie z porozumieniem zawartym z pozwanym, wypełnił go zaś naruszając to porozumienie. Powiązanie przez strony upoważnienia do uzupełnienia weksla in blanco z istnieniem i treścią zobowiązania podlegającego zabezpieczeniu (stosunku podstawowego względem roszczenia wekslowego) powoduje, że wekslobiorca w zasadzie nie może na podstawie prawa wekslowego uzyskać wobec wystawców weksla własnego więcej praw niż mu przysługuje w ramach stosunku, z którego wynika podlegająca zabezpieczeniu wierzytelność, czyli w ramach tzw. stosunku podstawowego względem roszczenia wekslowego (por. uchwała połączonych Izb Sądu Najwyższego: Izby Cywilnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 kwietnia 1972 r., III PZP 17/70, OSNCP 1973, nr 5, poz. 72, oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 września 2010 r., I CSK 641/09).

W przedmiotowym procesie powódka wnosiła o zasądzenie dochodzonej pozwem kwoty na podstawie wystawionego przez pozwanych, a uzupełnionego przez nią weksla in blanco.

Pozwani wnosząc o oddalenie powództwa podnieśli zarzut: przejęcia pojazdu na własność po zakończeniu umowy leasingu, uzupełnienia weksla niezgodnie z deklaracją poprzez uzupełnienie weksla po upływie terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego oraz wpisanie kwot, które nie miały podstawy w umowie leasingu, zarzut zmniejszenia kary umownej jako rażąco wygórowanej oraz naruszenie zasad współżycia społecznego. W odpowiedzi na to powódka w sposób wyczerpująca przedstawiła, co składa się na sumę wekslową z odwołaniem do poszczególnych postanowień umowy leasingu.

Zgodnie z art. 709 ¹ k.c. przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Odnosząc się do zarzutu uzupełnienia weksla niezgodnie z deklaracją wekslową poprzez uzupełnienie weksla po terminie przedawnienia wierzytelności wynikającej ze stosunku podstawowego należy wskazać, że wypełnienie weksla in blanco i dochodzenie roszczenia wekslowego nie jest możliwe po przedawnieniu roszczenia zabezpieczonego tym wekslem. Ze względu na funkcje weksla in blanco i jego związek z zabezpieczonym roszczeniem uzupełnienie weksla może nastąpić tylko przed upływem terminu przedawnienia roszczenia zabezpieczonego wekslem. Dotyczy to także wypadku upoważnienia wierzyciela do uzupełniania weksla w każdym czasie. Do takiego uprawnienia do uzupełnienia weksla in blanco stosuje się w drodze analogii art. 120 § 1 w związku z art. 118 k.c.; skutkiem upływu terminu jest zaś wygaśnięcie tego uprawnienia (wyrok SN z 5 marca 2010 r. IV CSK 382/09). Zatem posiadacz weksla nie będzie mógł skutecznie skorzystać z posiadanego weksla in blanco, jeśli doszłoby do przedawnienia zobowiązania dłużnika, na podstawie którego wręczono weksel. Gdyby zaś tak uczynił i uzupełnił weksel, a następnie dochodził jego zapłaty przed sądem, to dłużnik mógłby skutecznie podnieść zarzut wypełnienia weksla wbrew porozumieniu i uwolnić się od odpowiedzialności.

W przedmiotowej sprawie wierzytelność objęta pozwem stanowiła rozliczenie końcowe umowy leasingu po zakończeniu tej umowy. Wierzytelność ta ulega przedawnieniu 3-letniemu na podstawie art. 118 k.c. (jako związana z prowadzeniem działalności gospodarczej), na co wskazywały zgodnie obie strony. Niesporne było, że umowa leasingu zakończyła się z dniem 31 marca 2010 roku, stąd termin przedawnienia roszczenia wynikającego z rozliczenia tej umowy nie mógł zacząć biec wcześniej niż 1 kwietnia 2010 roku i nie mógł zakończyć się wcześniej niż z dniem 1 kwietnia 2013 roku. Ponieważ powódka uzupełniła weksel in blanco w dniu 7 lutego 2013 roku, a więc przed przedawnieniem roszczenia ze stosunku podstawowego, brak było podstaw do uwzględnienia tego zarzutu. Dopiero uzupełnienie weksla po upływie terminu przedawnienia wierzytelności ze stosunku podstawowego, byłby podstawą do uwzględnienia zarzutu uzupełnienia weksla niezgodnie z porozumieniem wekslowym. Na marginesie należy wskazać, że nie doszło do przedawnienia wierzytelności wekslowej. Zgodnie bowiem z art. 70 Prawa wekslowego roszczenia wekslowe przeciw akceptantowi ulegają przedawnieniu z upływem lat trzech, licząc od dnia płatności wekslu, przy tym zgodnie z art. 103 Prawa wekslowego do wekslu własnego stosuje się przepisy o wekslu trasowanym, które dotyczą m.in. przedawnienia. Ponieważ termin płatności weksla to 14 lutego 2013 roku, a powództwo wytoczono w dniu 23 maja 2013 roku nie doszło do przedawnienia wierzytelności wekslowej.

Pozwani podnieśli również, że uzupełnienie weksla niezgodnie z deklaracją wekslową polegało na ujęciu w sumie wekslowej kwot, które nie miały podstawy w zawartej umowie. Były to: zaległe płatności, koszty sprzedaży i windykacji oraz odsetki od nieterminowych płatności. Ponadto pozwani podnieśli, że kwota, za którą został sprzedany pojazd była znacząco zaniżona.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że w procesie wekslowym dowód przeciwny, a więc nieistnienia wierzytelności, zostaje przerzucony na dłużnika, a to w związku z domniemaniem istnienia wierzytelności, które powstało na skutek wystawienia i wydania weksla (uzasadnienie uchwały SN z dn. 7 stycznia 1967, III CZP 19/66, OSNCP 1968, poz. 79). W konsekwencji, to pozwani powinni udowodnić, że w rzeczywistości wierzytelność ta nie istniała lub istniała w innej wysokości.

W odpowiedzi na zarzuty pozwanych powódka opisała bardzo szczegółowo, co składa się na kwotę wekslową, w tym m.in. wskazała, że zaległe płatności to nie uiszczone przez pozwanych składki na ubezpieczenie, których obowiązek zapłaty wynikał z § 7 ust. 1 umowy, koszty sprzedaży i windykacji to poniesione przez powódki koszty odebrania pojazdu, jego przechowania oraz wyceny, których obowiązek zapłaty wynikał z § 5 ust. 12 umowy, zaś możliwość dochodzenia odsetek za opóźnienie wynikał z treści § 5 ust. 12 umowy w zw. z art. 481 k.c. Należy przy tym podkreślić, że powódka oprócz dokładnego wyjaśnienia tych pozycji ze wskazaniem podstawy w zawartej między stronami umowie, złożyła również dokumenty potwierdzające faktyczne poniesienie tych kosztów. Pozwani nie tylko nie zgłosili wniosków dowodowych mających na celu wykazanie, że wierzytelność w tym zakresie nie istnieje lub istnieje w mniejszej wysokości, ale nawet nie odnieśli się do twierdzeń powódki.

W konsekwencji, zarzut uzupełnienia weksla niezgodnie z deklaracją okazał się bezzasadny.

Brak było podstaw do ustalenia, że po zakończeniu umowy leasingu doszło do przejścia prawa własności pojazdu. Po pierwsze, do przejścia prawa własności niezbędna jest zgodna wola stron (zawarcie umowy), co w przedmiotowej sprawie nie nastąpiło. Po drugie, powódka nie mogła przenieść własności pojazdu na pozwanych ponieważ posiadali oni zaległości wynikające z tej umowy (nie uiszczone składki na ubezpieczenie pojazdu) oraz nie uiścili Wartości Końcowej – co było wymagane do przeniesienia własności na podstawie § 10 ust. 1 umowy. Złożone przy zarzutach od nakazu zapłaty potwierdzenie przelewu (k. 48), nie może stanowić dowodu uiszczenia wartości końcowej albowiem z korespondencji e-mailowej przesłanej przez samym pozwanych w dniu 14 stycznia 2011 roku wynika, że kwota ta nie została zaksięgowana na rachunku bankowym powódki (k. 95). Na marginesie należy wskazać, że potwierdzenie przelewu dotyczy przelewu z dnia 21 kwietnia 2010 roku, zaś Wartość Końcowa miała zostać uiszczona do dnia zakończenia umowy, tj. do dnia 31 marca 2010 roku. Pozwani nie wykazali również, że nie później niż na 14 dni kalendarzowych przed upływem okresu obowiązywania umowy leasingu oświadczyli na piśmie powódce o woli nabycia pojazdu na własność.

Bezzasadne okazały się również dwa ostatnie zarzuty dotyczące odszkodowania za korzystanie z pojazdu bez tytułu prawnego po zakończeniu umowy. Pozwani podnieśli rażące wygórowanie tej kwoty oraz naruszenie zasad współżycia społecznego.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że pozwani nie kwestionowali, iż zwrócili pojazd dopiero w dniu 17 września 2012 roku, a więc po 2,5 roku od zakończenia umowy leasingu. W związku z tym powódka posiadała uprawnienie do obciążenie pozwanych kwotą odszkodowania za korzystanie z niego bez tytułu prawnego. Podstawa do obciążenia tą kwotą oraz wysokość odszkodowania wynika z kolei z treści § 8 ust. 7 umowy, zgodnie z którym w wypadku opóźnienia się Korzystającego ze zwrotem przedmiotu leasingu, także wtedy gdy mimo upływu okresu obowiązywania umowy leasingu Korzystający bezumownie korzysta z przedmiotu leasingu, jest on zobowiązany do zapłaty kary umownej w wysokości 1/30 ostatniej miesięcznej raty leasingowej netto za każdy rozpoczęty dzień kalendarzowy przetrzymywania przedmiotu leasingu lub jego bezumownego korzystania. O konieczności zapłaty odszkodowania pozwani byli informowani już po zakończeniu umowy leasingu drogą e-mailową (k. 94).

Artykuł 484 § 2 k.c. przewiduje możliwość zmniejszenia wysokości kary umownej (tzw. miarkowania). Możliwe będzie to w razie wystąpienia jednej z dwóch przesłanek redukcji: gdy zobowiązanie, z którym powiązana jest kara, zostanie w znacznej części wykonane lub gdy kara umowna będzie rażąco wygórowana. Miarkowanie kary umownej ma przeciwdziałać dużym dysproporcjom między wysokością zastrzeżonej kary a godnym ochrony interesem wierzyciela. Kara umowna, podobnie jak odszkodowanie, którego jest surogatem, nie może prowadzić do nieuzasadnionego wzbogacenia uprawnionego (wyrok SA w Katowicach z dnia 17 grudnia 2008 r., V ACa 483/08, LEX nr 491137, Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach i Sądów Okręgowych 2009, nr 1, poz. 5, s. 27).

Argument pozwanych o konieczności miarkowania kary umownej z uwagi na wykonanie zobowiązania w znacznej części należało uznać za nietrafny. Dokonując oceny, czy zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, przesądzające znaczenie ma jedynie porównanie stopnia wykonania tego elementu świadczenia, z którym powiązano karę umowną (K. Zagrobelny, Glosa do wyroku SN z dnia 23 marca 2006 r., poz. 66). Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy uznać, że przy miarkowaniu kary umownej należało wziąć pod uwagę wyłącznie fakt korzystania z pojazdu bez tytułu prawnego, nie zaś zapłatę rat leasingowych. Wysokość należnego powódce odszkodowania była wprost proporcjonalna do długości korzystania z pojazdu. Nie ma więc podstaw do uznania, że doszło wykonanie zobowiązania w znacznej części.

Pozwani wywodzili również konieczność miarkowania kary umownej z uwagi na jej rażące wygórowanie Z przesłanką „rażąco wygórowanej kary” możemy mieć do czynienia zawsze wtedy, gdy w świetle oceny określonego stanu faktycznego można mówić o tym, że kara umowna w zastrzeżonej wysokości jawić się będzie jako nieadekwatna (wyrok SA w Katowicach z dnia 17 grudnia 2008 r., V ACa 483/08, LEX nr 491137, Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach i Sądów Okręgowych 2009, nr 1, poz. 5, s. 27). Pozwani nie zgłosili żadnych wniosków dowodowych mających na celu wykazanie tej przesłanki, w szczególności nie udowodnili, że wysokość raty leasingowej była znacznie wyższa niż czynsz najmu porównywalnego pojazdu.

Z wyżej wskazanych względów brak było również podstaw do stwierdzenia, że zachowanie powódki jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Pozwani poza ogólnikowym stwierdzeniem, że żądanie zapłaty kwoty ponad 20.000 złotych za bezumowne korzystanie z przedmiotu leasingu jest „zachowaniem urągającym wszelkich normom prawnym i moralnym” nie uzasadnili szczegółowo tego zarzutu, w tym nie zgłosili żadnych wniosków dowodowych. Odszkodowanie za korzystanie z rzeczy bez tytułu prawnego stanowi zwykłe uprawnienie właściciela. Również ustalenie wysokości tego odszkodowania na poziomie równym wysokości rat leasingowych nie może być uznane za pokrzywdzenie pozwanych.

W konsekwencji, na podstawie wyżej powołanych przepisów oraz art. 482 k.c. roszczenie powódki było uzasadnione.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2002. Nr 163 poz. 1349 z późn. zm.). Strona powodowa, która wygrała sprawę w całości, była reprezentowana przez ustanowionego z wyboru pełnomocnika w osobie radcy prawnego, ponosząc koszt jego wynagrodzenia i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz opłaty sądowej od pozwu.

Na koszty poniesione przez powódkę składają się:

- kwota 368,00 zł tytułem uiszczonej opłaty sądowej od pozwu;

- kwota 2.400,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w wysokości wynagrodzenia radcy prawnego w stawce minimalnej za prowadzenie niniejszej sprawy;

- kwota 17,00 zł tytułem uiszczonej przez powoda opłaty skarbowej od pełnomocnictwa,

tj. łącznie 2. 785,00 zł.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie wyżej powołanych przepisów oraz art. 496 k.p.c., orzeczono jak w sentencji.