Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie

POSTANOWIENIE

Dnia 29 maja 2019 r.

Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie VI Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Barbara Ciwińska

Protokolant stażysta Aleksander Paczóski

po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z wniosku Ośrodka Pomocy (...) D. W. (...) W.

z udziałem M. G. i J. G.

o umieszczenie w domu pomocy społecznej M. G. bez jej zgody

postanawia

1.  uznać, że zachodzą przesłanki do umieszczenia M. G.
(PESEL (...)) w domu pomocy społecznej bez jej zgody,

2.  przyznać wynagrodzenie adw. K. P. prowadzącej kancelarię w W. pod adresem A. (...) (...)-(...) W.,
w kwocie 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych plus VAT, które wypłacić ze Skarbu Państwa – kasa Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie tytułem pokrycia kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu,

3.  koszty postępowania przejąć na rachunek Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 2 maja 2018 roku (data prezentaty) Ośrodek Pomocy (...) D. W. (...) W. zwrócił się do tut. Sądu z wnioskiem o umieszczenie M. G. zameldowanej w W. przy ul. (...) w domu pomocy społecznej bez jej zgody. (k. 3 wniosek)

Postanowieniem z dnia 16 maja 2018 roku tutejszy Sąd ustanowił dla uczestniczki M. G. pełnomocnika z urzędu, o wyznaczenie którego zwrócił się do Okręgowej Rady Adwokackiej w W. i dopuścił dowód z opinii biegłego lekarza psychiatry na okoliczność stanu zdrowia psychicznego M. G. zam. W. ul. (...) celem ustalenia czy zachodzą przesłanki do umieszczenia jej w domu pomocy społecznej, bez jej zgody (k. 5 postanowienie).

W piśmie złożonym na rozprawie sądowej w dniu 12 lipca 2018 roku ustanowiony z urzędu pełnomocnik uczestniczki postępowania M. G. wniósł o oddalenie wniosku Ośrodka Pomocy (...) D. W. (...) W. o umieszczenie M. G. w domu pomocy społecznej bez jej zgody. (k. 32-34 pismo)

Na rozprawie sądowej w dniu 30 października 2018 roku uczestniczka postępowania M. G. również nie zgodziła się na umieszczenie jej w domu pomocy społecznej bez jej zgody, wyraziła obawę, że takie działanie ma na celu zabranie jej mieszkania (e-protokół rozprawy z dnia 30 października 2018 roku).

Na rozprawie sądowej w dniu 29 maja 2019 roku ustanowiony z urzędu pełnomocnik uczestniczki postępowania M. G. wniósł ponadto o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu w podwójnej wysokości, z uwagi na nakład pracy. (e-protokół rozprawy z dnia 29 maja 2019 roku)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. G. (PESEL (...)) ma 86 lat, wykształcenie podstawowe. Cierpi na bóle stawów i kręgosłupa, choruje na astmę i niewydolność krążeniowo-oddechową oraz niewydolność wydalniczą. Ma problemy z poruszaniem się i z równowagą i zdarza się, że się przewraca. Jest to niebezpieczne, bowiem upadek w jej wieku grozi złamaniem kości lub innymi konsekwencjami. W przeszłości zdarzało jej się zostawić np. odkręcony gaz. M. G. pomimo wydania zaświadczenia lekarskiego, w którym lekarz psychiatra rozpoznał u niej 23.03.2018r. organiczne zaburzenia urojeniowe (k.4) , twierdzi, iż nie potrzebuje pomocy lekarza psychiatry, nie leczyła się dotychczas psychiatrycznie. Utrzymuje, że była kilka razy okradana w mieszkaniu oraz, że nieznani jej ludzie usiłują dokonać przywłaszczenia jej mieszkania. Nie wpuszcza innych osób do mieszkania (w tym nie wpuściła w dniu 19 czerwca 2018 roku biegłego lekarza psychiatry, którego dowód z opinii dopuszczono w niniejszym postępowaniu), gdyż twierdzi, że jest okradana. Twierdzi również, iż w wyniku działań telewizji w jej mieszkaniu jest nienormalne powietrze, na które pomaga wyłącznie aparatu na drogi oddechowe. Ma również zastrzeżenia co do składu chemicznego lekarstw.

M. G. prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z córką J. G. (lat 62) i mieszka wraz z córką w trzypokojowym mieszkaniu położonym w W. przy ul. (...). Ich źródłem utrzymania są środki pieniężne uzyskiwane z renty z tytułu choroby zawodowej przez M. G. w wysokości 1980 zł oraz z renty socjalnej przez J. G. w wysokości 1195 zł. Stan mieszkania, w którym mieszkają budził poważne zastrzeżenia pracowników Ośrodka Pomocy (...) D. W. (...) W. i kuratora sądowego. Panowały tam bardzo złe warunki socjalno-bytowe, zagrażające życiu i zdrowiu mieszkańców tego mieszkania, jak i całego bloku mieszkalnego. Znajdowało się tam wiele niepotrzebnych sprzętów, które uniemożliwiały swobodne poruszanie się po mieszkaniu, co w przypadku osoby mającej zaburzenia równowagi może stanowić zagrożenia dla życia i zdrowia. Ponadto mieszkanie wyposażone jest w stare meble oraz stare sprzęty i na całej powierzchni mieszkania (w tym na łóżkach) porozrzucane są ubrania. Sprzęty domowe znajdują się również w wannie, a w kuchni znajdują się sterty garnków i słoików z resztkami jedzenia. Przygotowanie posiłków w tym mieszkaniu jest trudne do zrealizowania żeby uniknąć zagrożenia epidemiologicznego. M. G. i jej córka większość czasu znajdują się poza domem, przynoszą zbędne rzeczy do mieszkania. W mieszkaniu z powodu zagnieżdżenia się robactwa była przeprowadzana dezynsekcja oraz wynoszone były sprzęty, jednakże lokal został ponownie zanieczyszczony. W mieszkaniu znajduje się ponadto czynna instalacja gazowa. Zdarzyło się, że M. G. zostawiła odkręcony zawór gazu w mieszkaniu. W przypadku, gdyby powyższa sytuacja się powtórzyła się, może ona spowodować zagrożenia dla bezpieczeństwa i życia osób przebywających w budynku. Kurator sądowy, który przeprowadził tam wywiad 29.08.2018 r. stwierdził, że w mieszkaniu znajdują się śmieci, złom i inne zalegające rzeczy, przez co mieszkanie jest tak zagracone, że nie można się po nim poruszać (k.108). Również przesłuchany w charakterze świadka lekarz psychiatra M. B., który badał M. G. w tym lokalu potwierdził, że w mieszkaniu uczestniczek panował brud i bałagan taki, że nigdzie nie dało się nawet usiąść, lokal był skandalicznie zaniedbany, ilość zgromadzonych tam rzeczy groziła pożarem. M. G. zgłaszała się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej i jej stan zdrowia oceniany był jako stabilny, jednakże nie wykonywała wszystkich zaleceń lekarskich i np. nie podjęła zalecanej rehabilitacji i nie stawiła się na badania diagnostyczne, nie leczyła się psychiatrycznie.

Córka M. J. G. ( lat 62)jest panną, nie ma dzieci, nie pracowała. Cierpi na dziecięce porażenie mózgowe i niewydolność oddechowo-krążeniową, choruję na astmę i ma trudności w poruszaniu się, ma zaświadczenie o niepełnosprawności. Ma problemy z wypowiadaniem się, oraz z myśleniem logicznym, wydaje się być osobą upośledzoną pod tym względem. Wykazuje także zaburzenia zdrowia psychicznego, uważa że były wielokrotnie okradzione oraz twierdzi, że ktoś zahipnotyzował jej matkę. Kurator sądowy, który przeprowadzał wywiad stwierdził , że J. G. jest osobą niepełnosprawną i jej zachowania i wypowiedzi bywają nieadekwatne do sytuacji, mogą budzić podejrzenia zaburzeń zachowania czy osobowości (k.109).

M. G. dobrowolnie nie stawiła się na termin badania psychiatrycznego, który został wyznaczony na dzień 28 sierpnia 2018 roku, 13 września 2018 roku, 17 września 2018 roku, 18 września 2018 roku, 18 października 2018 roku, 11 stycznia 2019 roku i 16 maja 2019 roku. Córka M. G. nie zgodziła się również na przeprowadzenie badania sądowo-psychiatrycznego w miejscu zamieszkania M. G.. Zaś od 11 stycznia 2019 roku do 1 lutego 2019 roku M. G. przebywała w sanatorium i nie wróciła dotychczas do swojego mieszkania, w wyniku czego nie udało się w toku postępowania przeprowadzić jej badania sądowo-psychiatrycznego. W opinii biegłego lekarza psychiatry, która została przeprowadzona na podstawie danych z akt sprawy, w tym na podstawie nagrania z rozprawy sądowej, na której stawiła się M. G. wynika, że biegły lekarz psychiatra rozpoznał, iż M. G. ujawnia występowanie zaburzeń urojeniowych, tj. urojeń prześladowczych, okradania, oddziaływania, trucia, które modyfikują jej funkcjonowanie (z powodu tych objawów odmawia współpracy z instytucjami pomocowymi) i przy tym jest niekrytyczna co do ich chorobowego pochodzenia. Biegły lekarz psychiatra rozpoznał występowanie u M. G. choroby psychicznej – organicznych zaburzeń urojeniowych. Zdaniem biegłego lekarza psychiatry M. G. aktualnie nie wymaga leczenia szpitalnego, jednakże w aktualnym stanie psychicznym M. G. nie jest zdolna do samodzielnego zaspokajania potrzeb życiowych i potrzebuje stałej opieki i nadzoru. Zdaniem biegłego lekarza psychiatry pomoc, której udziela córka M. G. swojej matce jest niewystarczająca do zaspokojenia podstawowych potrzeb M. G., gdyż M. G. nie podjęła leczenia psychiatrycznego i przebywanie w zajmowanym przez nią lokalu mieszkalnym stanowi zagrożenie dla jej zdrowia. Zdaniem biegłego lekarza psychiatry zachodzą przesłanki do umieszczenia M. G. bez jej zgody w domu pomocy społecznej.

Obecnie nie jest znane miejsce pobytu M. G.. Poinformowała iż zamierza przebywać do końca sierpnia 2019r. w różnych sanatoriach w K..

(e-protokół rozprawy z dnia 12 lipca 2018 roku zeznania J. G. , e-protokół rozprawy z dnia 30 października 2018 roku zeznania M. G. , e-protokół rozprawy z dnia 30 października 2018 roku zeznania D. Ł. , e-protokół rozprawy z dnia 28 listopada 2018 roku zeznania P. B. , k. 3 wniosek, k. 4, 133 zaświadczenie lekarskie, k. 25 wniosek, k. 27, 120, 124, 144, 310,336 pisma biegłego lekarza psychiatry, k. 35-40, 200-212, 215, 220-222 zdjęcia, k. 55-57 kserokopia zaświadczeń i pismo dotyczących J. G. , k. 65-99, 171-176, 186-189, 195, 227-234, 344-351 kserokopia dokumentacji medycznej, k. 108-109 sprawozdanie z wywiadu środowiskowego, k. 159-164 kserokopia postanowienia i zawiadomienia, k. 167 kserokopia skierowania na leczenie uzdrowiskowe, k. 181-184 opinia sądowo-psychiatryczna, k. 197-198 kserokopia wyroku, k. 213, 216-217, 341-343 dokumentacja dot. płatności, k. 223 kserokopia orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, k. 282-287, 318-328 zaświadczenie z sanatorium wraz z dokumentacją, k. 288, 308 notatka kuratora sądowego, k. 299 notatka służbowa)

Powołany powyżej stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wymienione dokumenty, w tym opinię biegłego lekarza psychiatry I. K.. Przedmiotowa opinia sporządzona została przez biegłą sądową posiadającą odpowiednią wiedzę, kwalifikacje oraz doświadczenie zawodowe. W ocenie Sądu sporządzona przez biegłą opinia jest rzetelna i spójna oraz zawiera odpowiedzi na pytania istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd nie uwzględnił wniosku pełnomocnika uczestniczki postępowania o przeprowadzenie kolejnego wywiadu kuratora sądowego w sprawie (w sytuacji, gdy uczestniczka od wielu miesięcy przebywa poza domem), z uwagi na celową nieobecność uczestniczki w miejscu zamieszkania.

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Wniosek Ośrodka Pomocy (...) D. W. należało uwzględnić, mają na uwadze zwłaszcza, iż postępowanie toczy się już od kwietnia 2018r. ,i nie mogły być zakończone z uwagi na postawę uczestniczek unikających współpracy z sądem poprzez uniemożliwianie zleconych badań i wywiadu kuratora.

Art. 38 ust. 1 Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (Dz.U.2017.882 t.j. z dnia 2017.05.05) przewiduje, iż osoba, która wskutek choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego nie jest zdolna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych i nie ma możliwości korzystania z opieki innych osób oraz potrzebuje stałej opieki i pielęgnacji, lecz nie wymaga leczenia szpitalnego, może być za jej zgodą lub zgodą jej przedstawiciela ustawowego przyjęta do domu pomocy społecznej.

Stosownie zaś do treści art. 39 ust. 1 w/w Ustawy jeżeli osoba, o której mowa w art. 38, lub jej przedstawiciel ustawowy nie wyrażają zgody na przyjęcie jej do domu pomocy społecznej, a brak opieki zagraża życiu tej osoby, organ do spraw pomocy społecznej może wystąpić do sądu opiekuńczego miejsca zamieszkania tej osoby z wnioskiem o przyjęcie do domu pomocy społecznej bez jej zgody. Zgodnie zaś z treścią ust. 3 cytowanego wyżej przepisu jeżeli osoba wymagająca skierowania do domu pomocy społecznej ze względu na swój stan psychiczny nie jest zdolna do wyrażenia na to zgody, o jej skierowaniu do domu pomocy społecznej orzeka sąd opiekuńczy. Zgodnie z postanowieniem SN z dnia 9 lutego 2011r., V CSK 248/10, LEX nr 785891, umieszczenie w domu pomocy społecznej służące zapewnieniu koniecznej opieki medycznej oraz zadowalających warunków życiowych, bez zgody zainteresowanej, jest środkiem podejmowanym w interesie tej osoby.

Tak więc osoba chora psychicznie lub upośledzona umysłowo może być przyjęta do domu pomocy społecznej, jeżeli spełnione zostaną przesłanki:

1)  nie jest zdolna do zaspokajania potrzeb życiowych,

2)  nie ma możliwości korzystania z opieki innych osób oraz potrzebuje stałej opieki i pielęgnacji,

3)  brak opieki zagraża jej życiu,

4)  nie wymaga leczenia szpitalnego,

5)  nie wyraziła zgody lub jej przedstawiciel ustawowy nie wyraził zgody na przyjęcie jej do domu pomocy społecznej.

W realiach niniejszej sprawy spełnione zostały zdaniem Sądu Rejonowego przesłanki uzasadniające umieszczenia M. G. (PESEL (...)) w domu pomocy społecznej bez jej zgody.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe jednoznacznie wykazało, iż M. G. mająca 86 lat, nie jest już w stanie funkcjonować samodzielnie. Lekarz psychiatra M. B. po przeprowadzeniu badania w jej mieszkaniu stwierdził u niej organiczne zaburzenia urojeniowe i niezdolność do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych (k.4). Uczestniczka nie jest krytyczna wobec swoich urojeń i swojego zachowania, naraża się na niebezpieczeństwo utraty zdrowia i życia chodząc po zagraconym mieszkaniu, nie przyjmując odpowiednich leków. Z uwagi na wiek i choroby jej stan zdrowia pogarsza się, również jej zdrowie psychiczne odbiega od normy. Stwarza zagrożenie dla siebie i innych np. pozostawiając odkręcony gaz, gromadząc zbędne rzeczy do tego stopnia, że grozi to wywołaniem pożaru. Ostatnio w ogóle M. G. nie przebywa w swoim lokalu nie wiadomo w jakim środowisku przebywa i skąd czerpie środki na utrzymanie. Nie wiadomo też czy ma odpowiednią opiekę i kto ją sprawuje.

Zdaniem Sądu również stan zdrowia psychicznego jej córki J. G. mającej już 62 lata odbiega od normy. Jest to osoba nie pracująca, wykazująca zaburzenia zdrowia psychicznego i zachowania co widoczne było w toku prowadzonej sprawy w tym w kontakcie z uczestniczką na rozprawie, niewłaściwie zajmująca się sobą jak i swoją matką. J. G. nie była w stanie nawet doprowadzić użytkowanego lokalu do porządku, przez co obie z matką przebywały w warunkach urągających podstawowym zasadom higieny. Obecnie zaś w ogóle zabrała gdzieś matkę i nie wiadomo tak naprawdę gdzie i w jakich warunkach przebywają. Z uwagi na powyższe, w ocenie tut. Sądu J. G. działa irracjonalnie, nie jest w stanie zapewnić swojej matce odpowiedniej opieki, zaś M. G. nie jest zdolna do samodzielnej egzystencji. M. G. wymaga stałej pomocy i nadzoru odpowiedzialnych osób trzecich przy podstawowych czynnościach życiowych i nadzoru nad zażywaniem leków. Jej córki J. G. nie można w opisanym stanie rzeczy uznać za osobę odpowiedzialną i zdolną do zapewnienia matce właściwej opieki.

W ocenie Sądu wobec uczestniczki postępowania M. G. zostały spełnione wszystkie przesłanki wskazane w art. 38 i 39 Ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U.2016.546 j.t.).

W tym stanie rzeczy, mając powyższe na względzie oraz przede wszystkim kierując się dobrem uczestniczki postępowania, Sąd orzekł jak w pkt 1 sentencji postanowienia.

Pełnomocnikowi z urzędu adw. K. P. prowadzącej kancelarię w W. pod adresem A. (...) (...) (...)-(...) W. przyznane zostało wynagrodzenie w kwocie 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych plus VAT, które nakazano wypłacić ze Skarbu Państwa – kasa Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie tytułem pokrycia kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w sentencji.