VI Nsm 1604/23 - uzasadnienie Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie z 2024-02-29
UZASADNIENIE
Wnioskodawczyni D. K. (1) wniosła 15.07.2022r. do Sądu Rejonowego w Olsztynie o zmianę orzeczenia Sądu Okręgowego w Hadze z dnia 16 lutego 2022 roku w sprawie o sygnaturze akt 200.294.157/01, 200.294.157/02 poprzez ustalenie miejsca zamieszkania swojej małoletniej córki L. K. (1) w każdorazowym miejscu zamieszkania wnioskodawczyni oraz udzielenie zabezpieczenia na czas trwania postępowania poprzez ustalenie miejsca zamieszkania małoletniej L. K. (1) w każdorazowym miejscu zamieszkania matki D. K. (2).
Ojciec małoletniej P. K. w odpowiedzi na wniosek 26.08.2022r. wniósł o odrzucenie wniosków D. K. (2) o zmianę rozstrzygnięcia Sądu Apelacyjnego w Hadze z dnia 16 lutego 2022 r o sygnaturze akt 200.294.157/01, 200.294.157/02 z uwagi na brak jurysdykcji sądu polskiego oraz o oddalenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia miejsca zamieszkania dziecka przy matce ( odpowiedź na wniosek (k.219-229).
Postanowieniem z dnia 10.11.2022r. Sąd Rejonowy w Olsztynie w pkt 3 oddalił wniosek D. K. (2) o ustanowienie jej pełnomocnika z urzędu, uznając, że na wstępnym etapie postępowania sąd ustala kwestie faktyczne, a nie prawne, rozstrzyga o właściwości miejscowej i wobec tego udział profesjonalnego prawnika po stronie wnioskodawczyni uznaje za zbędny (k.495). Zażalenie wnioskodawczyni na to postanowienie nie zostało uwzględnione (k.639). Postanowieniem z dnia 18.10.2022r. Sąd Rejonowy w Olsztynie w sprawie syg. akt III Nsm 1213/22 przekazał sprawę do tutejszego Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w W. z uwagi na fakt, iż w ocenie tegoż Sądu nie było możliwe ustalenie miejsca pobytu małoletniej L. K. (1), która nie przebywała we wskazanym przez matkę miejscu pobytu w O., co ten Sąd uznał za ewidentne ukrywanie miejsca pobytu dziecka przez matkę (k.447 - 448).
Sąd Rejonowy w Olsztynie nie rozpoznał też wniosku D. K. (2) o udzielenie zabezpieczenia, uznając, iż nie jest do tego właściwy. Na postanowienie to zażalenie wniosła tak wnioskodawczyni jak i uczestnik P. K. podnosząc m.in. zarzut braku jurysdykcji krajowej (k.499). W zakresie zażalenia D. K. (2) postępowanie zażaleniowe zostało umorzone wobec wycofania zażalenia, zaś zażalenie uczestnika zostało oddalone bez rozstrzygnięcia kwestii jurysdykcji, o czym rozstrzygnął Sąd Okręgowy w Olsztynie postanowieniem z dnia 23.01.2023r. syg. akt VI Cz 237/22 (k.638, 722-723).
Następnie już po przekazaniu sprawy do tutejszego Sądu na czas trwania postępowania postanowieniem z dnia 9 maja 2023 r. ustalono, że miejsce pobytu małoletniej L. K. (2) ur. (...) jest w miejscu zamieszkania matki D. K. (2) w Polsce, uchylając tymczasowo w tym zakresie orzeczenie Sądu Okręgowego w Hadze z dnia 15.04.2021r. w sprawie C/09/591623. Ponadto z urzędu sąd postanowił prowadzić postępowanie jako o ograniczenie władzy rodzicielskiej D. K. (2) i P. K. nad ich małoletnią córką L. K. (1), ograniczając ich władzę rodzicielską poprzez zobowiązanie obojga rodziców do zapoznania się z lekturą „ Porozumienie bez przemocy” M. R. i wdrożenie zasad komunikacji bez przemocy, oraz poprzez zobowiązanie ich do udziału we wspólnych spotkaniach z psychologiem ( zdalnie lub osobiście), co najmniej 1 raz na dwa tygodnie celem poprawy komunikacji, wyciszenia konfliktu, omawiania spraw wspólnej córki i nawiązania współpracy w wykonywaniu władzy rodzicielskiej, ustalając, że koszty z tym związane strony będą ponosiły po połowie. Wykonywanie tych obowiązków poddane zostało kontroli kuratora sądowego, którego nadzór został także ustanowiony na czas trwania postępowania.
Ustalono również, iż na czas trwania postępowania P. K. ma prawo do kontaktów z córką L. K. (1)
a) poczynając od 13.05.23r. za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej przekazujących obraz i dźwięk w każdy wtorek, czwartek i sobotę godzinach 18.00-18.30 zobowiązując matkę do udostępnienia ojcu numeru telefonu dziecka i czuwania, aby ojciec mógł nawiązać kontakt z córką, a następnie po ok. 5-10 minutach pozostawienie córki samej, aby mogła samodzielnie i bez jej obecności rozmawiać z ojcem,
b) osobistych, na terenie Polski od dnia 27 maja 2023r. na warunkach ustalonych pisemnie ( lub mailowo) na wspólnych spotkaniach z psychologiem lub z kuratorem prowadzącym nadzór .
Dalej postanowieniem częściowym z dnia 1 czerwca 2023 r. :
-w pkt 1 uchylone zostało postanowienie Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 28.04.2021r w sprawie sygn. akt III Nsm 1629/20,
-w pkt 2 ustalono w trybie zabezpieczenia że, na czas trwania postępowania, że P. K. ma prawo do kontaktów z córką L. K. (1) osobistych, na terenie Polski : a) w dniu 2 czerwca 2023r. w godzinach 17.00 – 19.30, b) dniach 24 -25.06.2023r. c) w dniach 17-30 lipca 2023r. d) poczynając od piątku 01 września 2023r. w każdy pierwszy weekend miesiąca od pierwszego piątku miesiąca godzina 17.00, w sobotę i niedzielę do godziny 17.00 na warunkach ustalonych pisemnie ( lub mailowo) na wspólnych spotkaniach z psychologiem lub z kuratorem prowadzącym nadzór.
Postanowieniem z dnia 19 lipca 2023 r. w ramach reasumpcji postanowienia z 1.06.2023r. ustalono, że w miejsce kontaktów ojca z córką w dniach 17-30.07.2023r. ustalić, że kontakty te będą się odbywały w dniach od 30.07.2023 ( niedziela) g.10.00 do 09.08.2023r. (środa) g.16.00.
W dniu 23.10.2023r. wpłynął wniosek P. K. o zmianę pkt 4 postanowienie zabezpieczającego z dnia 9.05.2023r., w którym na czas trwania postępowania ustalono jego kontakty z córką (i który to punkt nie został przez niego zaskarżony, pomimo podnoszenia argumentu braku jurysdykcji, co do ustalenia miejscu pobytu dziecka ) poprzez udzielenie mu dodatkowego zabezpieczenia jego kontaktów z córką w okresie Świąt Bożego Narodzenia i przerwy świątecznej w ten sposób, aby mógł sprawować opiekę nad córką poza miejscem zamieszkania matki i pod nieobecność matki od 22.12.2023r. g. 18.00 do 27.12.2023r. g. 18.00
W wyniku rozpoznania zażalenia Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z dnia 16.11.2023r. syg .akt VI Cz 819/23 uchylił pkt 1 postanowienia zabezpieczającego z 9.05.2023r. i odrzucił wniosek o zabezpieczenie ( błędnie pozostawiając rozstrzygnięcie o kosztach postepowania zażaleniowego Sądowi Rejonowemu dla Warszawy M., który nie prowadził nigdy tej sprawy k.1157).
Na ostatniej rozprawie w dniu 28.11.2023r. strony pozostały zasadniczo przy swoich stanowiskach. D. K. (2) wnosiła o uwzględnienie jej wniosku i zakończenie tego postępowania, ponieważ udział w sprawach sądowych naraża ją na stres i uniemożliwia jej i dziecku stabilizację.
P. K. wnosił ponadto o uregulowanie jego konatków z córką, w okresie Ś. i ferii zimowych szkolnych.
Sąd ustalił co następuje :
D. i P. K. są obywatelami polskimi. Związek małżeński zawarli (...) roku w Polsce. Po ślubie mieszkali razem w Niderlandach, gdzie zakupili dom latem 2016r. w miejscowości Z.. W dniu 4 czerwca 2016 roku w G. (Królestwo Niderlandów) urodziła się im córka L. K. (2). P. K. pracował, D. K. (2) opiekowała się córką, potem rodzina do opieki nad dzieckiem zatrudniła opiekunkę. D. K. (2) nie miała w Holandii ani rodziny ani stałej pracy, tęskniła do Polski. W marcu D. K. (2) przyjechała z córką do Polski, gdzie zamieszkała u swoich rodziców. P. K. przyjechał do niej do Polski w połowie marca 2019 roku na jej urodziny, potem razem pojechali na kilka dni do Holandii. D. K. (2) będąc w Polsce zaczęła szukać ofert pracy, proponowała też mężowi, aby wynająć dom w Holandii i wrócić na stałe do Polski, na co ten się nie zgodził. Jednak za jego zgodą wnioskodawczyni wynajęła dla siebie i córki mieszkanie w K., gdzie zamieszkały, i gdzie uczestnik przyjeżdżał do nich z Holandii. D. K. (2) w kwietniu 2019 roku rozpoczęła postępowanie rekrutacyjne córki do przedszkola, ojciec podpisał odpowiednie dokumenty. Małoletnia L. we wrześniu 2019 roku rozpoczęła edukację przedszkolną w K., czemu ojciec także się nie sprzeciwiał. D. K. (2) korzystała jeszcze z zasiłku holenderskiego w kwocie 900 euro, który wpływał na konto holenderskie, do którego miała dostęp. We wrześniu 2019 roku zmieniła dyspozycję, tak aby ten zasiłek wpływał na konto polskie, zaś w listopadzie 2019r. podjęła pracę w jednostce wojskowej w K.. P. K. przyjechał do żony i córki w Polsce jeszcze na święta Bożego Narodzenia w 2019 roku. Natomiast, gdy przyjechał ponownie w styczniu 2020r. żona poinformowała go, że chce zakończyć ich małżeństwo i złożyć pozew o rozwód z uwagi na dzielące ich różnice. W tej sytuacji P. K. proponował, że będzie pracował zdalnie częściowo przebywając w Polsce, co jednak nie przyniosło rezultatu. Gdy P. K. przekonał się ostatecznie, że żona zostanie w Polsce, to bez jej zgody wypłacił wszystkie pieniądze ze wspólnego holenderskiego konta stron, a jej samej zaczął wysyłać po 1.000 złotych miesięcznie na utrzymanie rodziny. D. K. (2) złożyła wtedy zawiadomienie na Policję o przywłaszczeniu pieniędzy przez męża. Relacje między małżonkami pogarszały się, P. K. zorientował się, że żona jest już związana z innym mężczyzną i zaczął zarzucać jej utrudnianie mu kontaktów z córką. Nie mogąc zmusić żony do powrotu z dzieckiem do Holandii P. K. wiosną 2020 r. złożył zawiadomienie o uprowadzeniu małoletniej L. przez matkę i wszczął postępowanie o powrót dziecka w trybie Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z 1980 roku (Konwencja Haska). W pierwszej instancji jego wniosek został oddalony przez Sąd Okręgowy w Szczecinie, który uznał, iż małoletnia L. K. (1) przed złożeniem przez ojca wniosku w trybie konwencji haskiej w 2020 roku miała już miejsce pobytu w Polsce, gdzie przebywała od marca 2019 r., a nie miała miejsca pobytu w Holandii. Następnie w wyniku apelacji uczestnika Sąd Apelacyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 27 listopada 2020 roku wydanym w sprawie o sygnaturze akt I ACa 500/20 w pkt 1 nakazał D. K. (2) zapewnienie powrotu małoletniej L. K. (2) do Królestwa Niderlandów w terminie 14 dni od uprawomocnienia się tego orzeczenia, tj. od dnia 21 grudnia 2020 roku. Postanowienie to zostało uchylone po wznowieniu postępowania w tej sprawie postanowieniem z dnia 28.03.2023r. przez Sąd Apelacyjny w Warszawie w sprawie syg. akt I Aca 1929/22
Postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Hadze z dnia 15 kwietnia 2021 roku orzeczono, iż główne miejsce pobytu małoletniej L. będzie przy ojcu. Postawienie to zmienione zostało mocą orzeczenia z dnia 16 lutego 2022 roku w sprawie o sygnaturze akt 200.294.157/01, 200.294.157/02, w którym to Sąd w Hadze orzekł, iż miejsce pobytu małoletniej L. K. (1) będzie przy matce D. K. (2) pod warunkiem, że matka i małoletnia w ciągu trzech miesięcy tj. do dnia 16 maja 2020 roku powrócą i zamieszkają w Holandii.
W dniu 20 lipca 2021 roku Sąd Okręgowy w Hadze (Królestwo Niderlandów) wydał wobec D. K. (2) europejski nakaz aresztowania numer (...) -U- (...) w związku z prowadzonym postępowaniem dotyczącym uprowadzenia przez nią małoletniej L. z Holandii do Polski bez zezwolenia ojca P. K.. Sąd Okręgowy w Olsztynie postanowieniem z dnia 29.12.2022r. w sprawie sygn. akt II Kop 84/22 odmówił jednak wykonania tego nakazu, albowiem uznał, iż D. K. (2) posiada obywatelstwo polskie, ma pełnię władzy rodzicielskiej nad małoletnią córką L. K. (1), wobec czego zarzucany jej czyn nie wyczerpuje znamion przestępstwa z art.211 Kodeksu karnego, nadto czyn miał miejsce na terenie Polski. Wobec powyższego Sąd Okręgowy w Olsztynie uznał, iż przekazanie D. K. (2) organom ścigania Królestwa Niderlandów jest niedopuszczalne (k.707 -710).
Wyrokiem Sądu Okręgowego w Koszalinie z dnia 20 kwietnia 2022 roku w sprawie o sygnaturze akt I 2C 200/20 orzeczony został rozwód małżonków K. z winy obu stron. Nie rozstrzygano o władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem stron.
Postanowieniem z dnia 12.10.2022r. w sprawie syg. akt III Rc 404/22 Sąd Rejonowy w Olsztynie odrzucił pozew małoletniej L. K. (2) reprezentowanej przez matkę D. K. (2) o alimenty (k.584). Obecnie jest w toku kolejne postępowanie w sprawie o alimenty.
D. K. (2) ma 36 lat, mieszka w O., gdzie wynajmuje dla siebie i córki dwupokojowe mieszkanie. Dziecko ma swój pokój, warunki mieszkaniowe są dobre. D. K. (2) pracuje w laboratorium.
Małoletnia L. K. (1) ma obecnie 7 lat, jest uczennicą pierwszej klasy Szkoły Podstawowej nr (...) w O.. L. lubi aktywność fizyczną, należy do kółka sportowego, plastycznego, czytelniczego, kółka małego odkrywcy oraz trenuje sporty walki. Jest pod opieką lekarza otolaryngologa z uwagi na skłonność do przeziębień i przerost migdałka oraz pod opieką fizjoterapeuty z uwagi na rotację miednicy. Po orzeczeniu w trybie zabezpieczenia kontaktów z ojcem L. rozpoczęła spotkania z ojcem zgodnie z postanowieniem. Rodzice rozpoczęli także on – line wspólne spotkania z psychologiem. Matka dziewczynki po nawiązaniu przez ojca kontaktów z córką zauważyła jednak pogorszenie zachowania córki, która stawała się uparta, nie słuchała poleceń matki, kłóciła się z nią, na co matka reagowała spokojnie. W dniu 14.10.2023r. ojciec za zgodą matki zabrał córkę do swojej matki do M..
L. wróciła zadowolona ze spotkania z ojcem i jego rodziną. D. K. (2) uważa, ze córka przeżywa emocjonalnie spotkania z ojcem : w nocy zgrzyta zębami, moczy się, mówi przez sen, prosi matkę przed snem o ciepły termofor, który sobie przykłada na brzuch. Po spotkaniach z ojcem nie chce rozmawiać z matką na ten temat, a koleżankom nie mówi o otrzymanych od ojca zabawkach lub nowych rzeczach ( wywiad kuratora sądowego z dnia 03.10.2023r. i 24.10.2023r. k.1175-1180). D. K. (2) uważa, że córka powinna pozostać w Polsce na stałe pod jej opieką, bowiem ma tu rodzinę, dom, przedszkola, środowisko, w którym się wychowała i zintegrowała, ponadto zna tylko język polski. Zdaniem matki wydanie dziecka ojcu do Holandii byłoby sprzeczne z dobrem małoletniej L.. Natomiast matka nie kwestionuje prawa ojca do konatków z córką i nie utrudnia tych kontaktów. D. K. (2) stosuje się do zobowiązań sądu w sprawie bezpośrednich kontaktów ojca z córką, oraz kontaktów telefonicznych, małoletnia systematycznie 3 razy w tygodniu rozmawia wieczorami z ojcem. D. K. (2) czuje się nękana przez byłego męża kolejnymi sprawami w Holandii, w których udział jest dla niej utrudniony i kosztowny, oraz kolejnymi zażaleniami w sprawach prowadzonych w Polsce, w tym od zabezpieczenia alimentów ( sprawozdanie z nadzoru kuratora z 19.12.2023r.)
P. K. nadal mieszka i pracuje w Holandii i nie zamierza wracać do Polski. W domu zakupionym w Holandii w czasie trwania małżeństwa z D. K. (2) mieszka obecnie z nową partnerką. Po ustaleniu zabezpieczeniem kontaktów z córką wydanym w tej sprawie zaczął odbywać spotkania z córką, z czego bardzo się cieszy. Spotykał się z nią osobiście, był też w szkole, w której rozpoczęła naukę w O., robił zdjęcia z uroczystości pasowania córki na pierwszoklasistkę. Uważa, że jego relacja z córką jest bardzo dobra. Nadal jest przekonany, że córka powinna wrócić do niego do Holandii, aczkolwiek deklaruje, że na czas trwania postępowania „ nie zrobi nic głupiego” .
P. K. nie zgadza się na pozostanie córki w Polsce pod opieką matki, chociaż twierdzi, że interes córki jest dla niego najważniejszy. Nie łoży też na utrzymanie córki, nie płaci alimentów.
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o materiał zebrany w aktach sprawy oraz dowód z przesłuchania wnioskodawczyni i uczestnika w charakterze strony.
Sąd zważył co następuje:
W niniejszej sprawie należy w ocenie Sądu Rejonowego po pierwsze stwierdzić, iż spór stron toczy się na dwóch płaszczyznach :
1) proceduralnej – z uwagi na odmienne stanowiska stron co do jurysdykcji sądu polskiego w tej sprawie,
2) merytorycznej – z uwagi na odmienne stanowiska każdego z rodziców, co do tego pod opieką którego z rodziców – a co za tym się wiąże, w jakim kraju - powinna przebywać ośmioletnia córka stron L. K. (1), tak aby było to zgodne z jej dobrem ( najlepiej pojętym interesem dziecka).
Zdaniem Sądu Rejonowego, mając na uwadze, iż strony oraz ich dziecko posiadają obywatelstwo polskie oraz fakt, iż małoletnia L. K. (1) przebywa z matką od 2019 roku w Polsce :
a) małoletnia L. K. (1) ma miejsce zwykłego pobytu w Polsce,
b) sąd polski posiada jurysdykcję do rozpoznania tej sprawy,
c) sąd polski jest ponadto lepiej umiejscowiony, albowiem jest bliżej dziecka niż sąd holenderski. Sąd polski działa sprawnie i skutecznie oraz posiada instrumenty umożliwiające udzielenie dziecku faktycznej i szczegółowo dobranej ochrony prawnej i pomocy, które to środki sąd może też kontrolować i zmieniać w toku postępowania.
d) sprawa jest bardzo pilna i należało ją stanowczo zakończyć,
e) do rozstrzygnięcia sporu merytorycznego powinno być stosowane prawo polskie czyli Ustawa Kodeks rodzinny i opiekuńczy,
f) Kodeks rodzinny i opiekuńczy w art. 95 § 3 przewiduje, iż nadrzędną wartością jest dobro dziecka albowiem władza rodzicielska powinna być wykonywana, tak jak wymaga dobro dziecka i interes społeczny.
W ocenie Sądu Rejonowego w pierwszej płaszczyźnie sporu stron dotyczącej jurysdykcji sądu polskiego tutejszy Sąd uznaje, iż posiada jurysdykcję do rozpoznania tej sprawy i uznaje w tej mierze za słuszne argumenty wnioskodawczyni D. K. (2). Podkreślić należy, iż spór stron prowadzony jest od wielu lat przed różnymi sądami (tak w Polsce jak i w Holandii) i w tym miejscu sąd nie będzie streszczał jego przebiegu, gdyż było to już czynione wielokrotnie, w zależności od tego, który sąd i na jakim poziomie rozstrzygał sprawę.
Pierwszym i najważniejszym zagadnieniem w tym sporze było jednak ustalenie i przesądzenie, czy P. K. wyraził zgodę na wyjazd córki z matką do Holandii w 2019 roku czy też jej nie wyraził. Ustalone zostało, iż uczestnik P. K. nie wyraził tej zgody na piśmie ani tym bardziej notarialnie, podobnie jak nie wyraził ani na piśmie ani notarialnie sprzeciwu wobec powrotu córki z Holandii do Polski.
Nie oznacza to jednak, że ojciec w ogóle nie wyraził zgody na wyjazd dziecka z matką z Holandii do Polski w 2019 roku. Zgodnie bowiem z art. 60 polskiego Kodeksu cywilnego (z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych), wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny ( facta concludentia ). Ustawa Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie przewiduje wyjątków, aby dla zmiany miejsca pobytu dziecka konieczna była specjalna forma oświadczenia woli rodzica, wobec czego uznać należy, iż zgodnie z zasadą ogólną wola ojca w zakresie miejsca pobytu dziecka nie wymagała specjalnej formy prawnej, co do skuteczności jej wyrażenia. Wola ojca został ujawniania przez jego zachowania (fakty dokonane) , świadczące o jego akceptacji wyjazdu dziecka z matką, a jego ówczesną żoną uczestnika do Polski. Albowiem, gdy D. K. (2) przyjechała z córką do Polski w 2019 r. i zamieszkała u swoich rodziców, P. K. tego nie kwestionował i nie zabrał dziecka z powrotem do Holandii, co mógłby uczynić mając pełną władzę rodzicielską. Nie wystąpił też wtedy o ustalenie u niego miejsca pobytu dziecka, co też mógł z powodzeniem uczynić.
Zdaniem Sądu świadczy to o tym, iż wtedy P. K. nie zamierzał odbierać dziecka swoje żonie, po jej przyjeździe z córką do Polski. Za takim wnioskiem przemawia też logika i doświadczenie życiowe : nikt nie odbiera trzyletniego dziecka matce, która jest jego głównym, codziennym opiekunem, a zwłaszcza, gdy ojciec pracuje zawodowo w innym kraju i nie jest w stanie osobiście zaopiekować się tak małą dziewczynką. P. K. przyjechał do żony do Polski w połowie marca 2019 roku na jej urodziny, potem razem pojechali na kilka dni do Holandii, gdzie też dziecko mogło zostać, jeżeli by ojciec nie wyrażał zgody na kolejny wyjazd córki do Polski. D. K. (2) źle się jednak czuła w Holandii i ponownie przyjechała z córką do Polski, gdzie miała rodzinę i chciała znaleźć pracę. Proponowała też mężowi, aby on także wrócił do Polski, jednak P. K. nie chciał tego zrobić , gdyż ( w ocenie Sądu ) ważniejsza od żony była dla niego własna kariera i majątek (dom) w Holandii. D. K. (2) zamieszkała z córką w K. na stałe, w kwietniu 2019 roku rozpoczęła postępowanie rekrutacyjne córki do przedszkola, ojciec podpisał odpowiednie dokumenty. Małoletnia L. we wrześniu 2019 roku rozpoczęła edukację przedszkolną w K., czemu ojciec się nie sprzeciwiał. Te fakty są, w ocenie Sądu, wystarczające by na podstawie przepisów prawa polskiego uznać, iż P. K. przez swoje postępowanie wyraził zgodę na legalny pobyt żony i córki w 2019 roku i latach następnych w Polsce.
I tym stwierdzeniem ten spór powinien się ostatecznie zakończyć.
Ustalenie tego faktu i przesądzenie tej kwestii (zdaniem Sądu) , ma decydujący wpływ na kolejne rozstrzygnięcia sporu stron na różnych płaszczyznach.
Z faktu tego płyną bowiem następujące wnioski :
( niezależnie od poglądów wyrażonych dotychczas przez inne sądy)
a) małoletnia L. K. (1) legalnie przyjechała z matką do Polski w 2019 r.,
b) nie doszło do uprowadzenia dziecka, słusznie oddalony został wniosek ojca o wydanie mu córki w drodze Konwencji haskiej,
c) skoro dziecko przemieściło się legalnie w 2019 roku, od tej pory ma miejsce zwykłego pobytu w Polsce,
d) sądy holenderskie po przemieszeniu dziecka zgodnie z prawem do Polski w 2019 utraciły swoją jurysdykcję do orzekania w sprawie małoletniej L. K. (1),
e) brak podstaw do prowadzenia procedury „overriding mechanism” – mechanizmu nadrzędnego - po uprowadzeniu dziecka, ponieważ w ogóle nie miało miejsce ani bezprawne zabranie ani zatrzymanie małoletniej L. K. (1) ( taki pogląd wyraził nawet sąd holenderski w H. w postanowieniu z dni 26.07.2023r. k.1055)
f) sądy holenderskie błędnie oceniły sytuację, nie znając i nie stosując cywilnego i rodzinnego prawa polskiego, które jest merytorycznie właściwe do rozstrzygnięcia sporu stron,
g) tylko sąd stałego miejsca pobytu dziecka od 2019 roku ( miejsca zwykłego pobytu dziecka ) czyli sąd polski ma jurysdykcję do orzekania w sprawie odpowiedzialności rodzicielskiej ( władzy rodzicielskiej i związanego z nią poprzez art. 26 Kodeksu cywilnego miejsca pobytu dziecka) nad małoletnią L. K. (1),
h) sąd polski miał także jurysdykcję do udzielenia zabezpieczenie w tej sprawie, albowiem posiada jurysdykcję do prowadzenia tej sprawy a ponadto niewątpliwie zachodził pilny ku temu przypadek ( nawet na podstawie art. 20 Rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 z 27.11.2003r. w sprawie jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej), bowiem sprawa od prawie 5 lat i nie jest nadal ostatecznie rozstrzygnięta, co godzi w podstawową potrzebę bezpieczeństwa dziecka (!)
Przechodząc natomiast do drugiej płaszczyzny sporu stron czyli kwestii merytorycznych uzasadniając rozstrzygnięcie zawarte w postanowieniu kończącym postępowanie w pierwszej instancji z dnia 28.11.2023r. należy przytoczyć, iż artykuł 92 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, iż dziecko do pełnoletniości pozostaje pod władzą rodzicielską. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw (art. 95 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Zgodnie z art. 95 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny. Poprzez dobro dziecka należy rozumieć zapewnienie dziecku wszystkich tych wartości, które są konieczne do jego prawidłowego rozwoju fizycznego i duchowego, o czym stanowi art. 96 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Art. 97 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dalej przewiduje iż każde z rodziców, któremu przysługuje władza rodzicielska jest uprawnione i obowiązane do jej wykonywania. O istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie. W braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy. Rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowym dziecka ( art. 98 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
Zgodnie z art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia. Sąd opiekuńczy może w szczególności zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, w szczególności do pracy z asystentem rodziny, realizowania innych form pracy z rodziną, skierować małoletniego do placówki wsparcia dziennego, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej lub kierować rodziców do placówki albo specjalisty zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń. Może również poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego (art. 109§2 pkt.3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Zarządzenia wydane na podstawie art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowią zawsze ograniczenie władzy rodzicielskiej rodziców poprzez pozbawienie ich w pewnym zakresie dowolności postępowania w stosunku do swego dziecka. Celem wydania takich zarządzeń jest zawsze ochrona dobra dziecka w sytuacji jego zagrożenia. Nie jest istotne czy zachowanie rodziców jest zawinione czy nie jest zawinione, czy jest spowodowane bezradnością, nieudolnością czy nieświadomością, bądź chorobą lub mylnym wyobrażeniem o tym, czego potrzebuje ich dziecko. Zarządzenia oparte na art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie są formą represji w odniesieniu do rodziców, ani nie zmierzają do ich negatywnej oceny, lecz są formą niesienia im pomocy w przypadku trudności wychowawczych czy życiowych. Celem postępowania o ograniczenie władzy rodzicielskiej jest usunięcie zagrożenia dobra dziecka. Z treści art. 109 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika dyrektywa profilaktycznego działania Sądu nakazująca podjęcie ingerencji w sferę władzy rodzicielskiej już w razie zagrożenia dobra dziecka, by zapobiec ujemnym skutkom niewłaściwego lub nieudolnego jej sprawowania.
Na podstawie art. 570 Kodeksu postępowania cywilnego sąd opiekuńczy może wszcząć postępowanie z urzędu, także o ograniczenie władzy rodzicielskiej oraz na podstawie art. 732 Kodeksu postępowania cywilnego dokonać zabezpieczenia z urzędu.
Już na początku tego postępowania tutejszy Sąd zorientował się iż dobro małoletniej L. K. (1) jest poważnie zagrożone, :
- po pierwsze przez wieloletni nie rozstrzygnięty spór rodziców, z kim ma mieszkać córka, co uniemożliwia stabilizację sytuacji dziecka,
- po drugie przez opieszałość sądów holenderskich i polskich, które koncentrując się na kwestiach proceduralnych nie podjęły odpowiednio szybko żadnych decyzji stabilizujących w rzeczywistości sytuację małoletniej L. K. (1).
Z uwagi na zagrożenie dobra małoletniej tutejszy Sąd już w postanowieniu z 9.05.2023r. (wydanym w niespełna miesiąc po wpłynięciu sprawy do Sądu) przesądził na czas trwania postępowania, iż miejsce pobytu małoletniej L. K. (2) ur. (...) jest w miejscu zamieszkania matki D. K. (2) w Polsce, uchylając tymczasowo w tym zakresie orzeczenie Sądu Okręgowego w Hadze z dnia 15.04.2021r. w sprawie C/09/591623 oraz postanowił sprawę prowadzić z urzędu jako o ograniczenie władzy rodzicielskiej D. K. (2) i P. K. nad ich małoletnią córką L. K. (1) i zabezpieczył dobro małoletniej poprzez zobowiązanie jej rodziców do określonego postępowania – rozpoczęcia współpracy dla dobra dziecka – jak i ustalenie kontaktów ojca z córką, dla odbudowania więzi dziecka z ojcem. Sąd wprowadził także kontrolę rodziców poprzez nadzór kuratora sądowego. Podkreślić należy, iż wagę tego rozstrzygnięcia zauważyły nawet sądy holenderskie, uznając iż sąd polski podjął szybkie i skuteczne działania w celu ochrony dobra dziecka, co też skutkowało tym, że sąd holenderski oddalił bezzasadne wnioski ojca np. w zakresie przyznania mu wyłącznej władzy rodzicielskiej, uznając je za sprzeczne z dobrem dziecka.
Dalej zauważyć należy, iż pomimo tego iż sprawa toczy się z wniosku D. K. (2) o ustalenie miejsca pobytu córki w jej miejscu zamieszkania, przy braku wniosku P. K. o ustalenie jego kontaktów z córką sąd z urzędu dla dobra dziecka zabezpieczył te kontakty uznając, iż dziecko powinno mieć dobre kontakty z każdym z rodziców. Fakt ten miał przełomowe znaczenie dla sprawy, bowiem po wielu latach rozłąki rozpoczęły się kontakty ojca z córką w warunkach gwarantujących dziecku bezpieczeństwo i możliwości nawiązania pozytywnym więzi.
Niestety w ocenie Sądu uczestnik P. K. wykorzystał ten fakt, nie tylko do nawiązania relacji z córką dla jej dobra, lecz także do umocnienia swojej pozycji jako ojca, który mając już relacje z dzieckiem nadal usiłuje przede wszystkim odebrać dziecko matce i wywieźć je do Holandii. Taką postawę sąd ocenia jako naganną i wobec tego, nie może mieć zaufania do uczestnika P. K..
Zdaniem Sądu P. K. przez swoje działania, także bardzo kontrowersyjne ( (...), wnioski o ściganie, aresztowanie, wniosek o odebranie dziecka przez kuratora sądowego) nadużywał swojej władzy rodzicielskiej w celu odwetu na byłej żonie poprzez odebranie jej wspólnej córki i wywiezienie jej do Holandii wbrew dobru dziecka. W ocenie Sądu Rejonowego dobro małoletniej L. nie ma dla jej ojca nadrzędnego znaczenia. Nie zakwestionował on, iż nadal dąży do oderwania dziecka od matki, nie zważając na to że matka jest głównym opiekunem córki i to matka zapewnia córce opiekę i poczucie bezpieczeństwa.
Sąd wydając zabezpieczenie z 9.05.2023r. wyraził się jasno, ustalając iż kontakty ojca z córką mogą być zabezpieczane jedynie w przypadku zabezpieczenia miejsca pobytu dziecka u matki, gdyż inaczej ojciec mógłby uprowadzić córkę do Holandii, nie zważając na zerwanie jej więzi z matką i więzi ze środowiskiem w Polsce. Dlatego też sąd z urzędu w pkt 2 postanowienia z 28.11.2023r. ograniczył władzę rodzicielską P. K. nad małoletnią córką L. K. (1) poprzez zakazanie mu wyjazdu z córką z Polski do czasu prawomocnego zakończenia tego postępowania. Natomiast w pkt 1 postanowienia z 28.11.2023r. sąd ustalił, że miejsce pobytu małoletniej L. K. (2) ur. (...) jest w miejscu zamieszkania matki D. K. (2) w Polsce, uchylając w tym zakresie orzeczenie Sądu Okręgowego w Hadze z dnia 15.04.2021r. w sprawie C/09/591623. Wskazane orzeczenie zostało powołane błędnie, albowiem powinno być wskazane orzeczenie Sądu Okręgowego w Hadze z dnia 16 lutego 2022 roku w sprawie o sygnaturze akt 200.294.157/01, 200.294.157/02 jako orzeczenie sądu drugiej instancji. Nadmienić należy, iż w ocenie Sądu Rejonowego to orzeczenie holenderskie jest sprzeczne z polskim porządkiem prawnym, bowiem w Polsce nie orzeka się nigdy miejsca zamieszkania dziecka pod jakimkolwiek warunkiem, nie ma ku temu bowiem podstaw prawnych.
W ocenie Sądu jedynie matka D. K. (2) daje gwarancję prawidłowego wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnią córką stron L. K. (1). Kurator sądowy prowadzący nadzór w O. nie miał do matki żadnych zastrzeżeń : prawidłowo wykonuje władzę rodzicielską nad córką, dba o córkę i jej potrzeby : dziecko ma liczne kółka zainteresowań, jest pod właściwą opieką lekarską i ma kontakty z ojcem. Ten stan rzeczy dla dobra małoletniej powinien być utrzymany, gdyż gwarantuje jej prawidłowy rozwój w bezpiecznym środowisku, przy dobrej opiece matki i prawidłowych kontaktach ojca, który nadal zamieszkuje na stałe w Holandii, przez co sam ogranicza faktycznie swoje możliwości co do ilości czasu spędzonego z córką. Także sąd holenderski zauważył, iż obecna sytuacja jest dobra dla dziecka, a rodzice muszą się tak zorganizować, aby dziecko było bezpieczne i szczęśliwe.
Zgodnie z art.730 1 §1 Kodeksu postępowania cywilnego udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Jeżeli przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne sąd udziela zabezpieczenia w taki sposób w jaki stosownie do okoliczności uzna za odpowiedni, a w szczególności może unormować prawa i obowiązki stron lub uczestników postępowania na czas trwania postępowania oraz uregulować sposób roztoczenia pieczy nad małoletnimi dziećmi (art. 755 Kodeksu postępowania cywilnego).
Sąd nie uwzględnił wniosku uczestnika P. K. z 23.10.2023r. o zmianę pkt 4 postanowienie zabezpieczającego z dnia 9.05.2023r., w którym na czas trwania postępowania ustalono jego kontakty z córką poprzez udzielenie mu dodatkowego zabezpieczenia jego kontaktów z córką w okresie Świąt Bożego Narodzenia i przerwy świątecznej w ten sposób, aby mógł sprawować opiekę nad córką poza miejscem zamieszkania matki i pod nieobecność matki od 22.12.2023r. g. 18.00 do 27.12.2023r. g. 18.00 albowiem uczestnika w ocenie Sądu nadal zmierza do odebrania L. matce, nie zważając na dobro małoletniej, więc mógłby dłuższe kontakty z dzieckiem wykorzystać do wymierzenia sprawiedliwości na własną rękę poprzez wywiezienie dziecka z Polski. Dopóki prawomocnie nie zakończy się spór o miejsce zamieszkania małoletniej L. K. (1), powinna ona pozostawać w Polsce pod stałą opieką i kontrolą matki D. K. (2) ( i nadzorem kuratora), a dopiero później mogą zostać rozbudowywane kontakty ojca z córką. Dobro i bezpieczeństwo małoletniej Sąd Rejonowy zabezpieczył ponadto na podstawie art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego poprzez ograniczenie władzy rodzicielskiej D. K. (2) i P. K. nad małoletnią L. K. (1) poprzez zobowiązanie obojga rodziców do uczestnictwa we wspólnych spotkaniach z psychologiem ( zdalnie lub osobiście) co najmniej 1 raz na miesiąc celem poprawy komunikacji, wyciszenia konfliktu, omawiania spraw wspólnej córki i nawiązania współpracy w wykonywaniu władzy rodzicielskiej (ustalając, że koszty z tym związane strony będą ponosiły po połowie) oraz poprzez nadzór kuratora sądowego.
Z uwagi na powyższe orzeczono jak w sentencji.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: SSR Barabara Ciwińska
Data wytworzenia informacji: