Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie

Formularz UK 1

Sygnatura akt

V K 1535/24

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

1.1.  (...) uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

A. N.

Czyn przypisany oskarżonemu:

W dniu 4 sierpnia 2023 roku, w nieustalonym bliżej miejscu za pośrednictwem sieci Internet, jako funkcjonariusz publiczny - minister właściwy do spraw zdrowia, przekroczył swoje uprawnienia wynikające z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 roku o systemie informacji w ochronie zdrowia, w ten sposób, że ujawnił osobom nieuprawnionym za pośrednictwem środków masowego komunikowania, gdy nie było to dopuszczalne, niezgodnie z przepisami, to jest art. 9 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr (...) z dnia 27 kwietnia 2016 roku w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), pozyskane z Systemu (...) informacje w postaci danych osobowych o charakterze danych dotyczących zdrowia w formie rodzaju przepisanych receptą leków P. P., publikując, z użytkowanego przez siebie profilu (...), na internetowym portalu (...), wpis zawierający tak określoną informację, z którą to informacją zapoznał się w związku z wykonywaniem czynności służbowych, pełniąc funkcję ministra właściwego do spraw zdrowia, czym naraził na szkodę prawnie chroniony interes prywatny P. P..

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

W dniu 2 sierpnia 2023 roku weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 lipca 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów kategorii 1 i preparatów zawierających te środki lub substancje (Dz.U. 2023 poz. 1368).

W dniu 2 sierpnia 2023 roku lekarz P. P. przebywał na dyżurze w (...) Szpitalu Miejskim im. (...) w P.. Zgłaszali się do niego inni lekarze z oddziału z informacjami o problemach z wystawianiem recept na leki, objęte ww. rozporządzeniem. Problemy takie zgłaszali ponadto inni znajomi mu lekarze oraz członkowie Okręgowej Izby Lekarskiej i (...). P. P. podjął również próbę wystawienia recepty na lek, objęty zmienionym rozporządzeniem - preparat(...), która to próba zakończyła się niepowodzeniem.

W związku ze zgłaszanymi przez innych lekarzy problemami z wystawieniem recept na leki z grupy objętej zmienionym rozporządzeniem, P. P. na prośbę przedstawiciela (...) udzielił wypowiedzi stacji telewizyjnej (...). Wypowiedź została wyemitowana w wieczornym wydaniu (...) w dniu 3 sierpnia 2023 roku i brzmiała „żadnemu pacjentowi nie dało się wystawić takiej recepty”.

Po udzieleniu wypowiedzi dla stacji telewizyjnej (...) w dniu 3 sierpnia 2023 roku, P. P. podjął próbę wystawienia recepty na lek przeciwbólowy, objęty zmienionym rozporządzeniem. P. P. udało się wystawić receptę na lek przeciwbólowy - (...), którego to leku potzrebował w związku z kontuzją lewego kolana. Była to recepta wystawiona przez lekarza dla siebie (tzw. recepta pro auctore). P. P. zrealizował receptę - wykupił przepisany przez siebie lek, a następnie zażył go.

Następnego dnia, A. N., pełniący urząd ministra właściwego do spraw zdrowia – Ministra Zdrowia zlecił podległym osobom sprawdzenie, czy P. P. wystawił receptę w związku z wprowadzonym rozporządzeniem, czy też ewentualnie wystąpiły błędy przy wystawianiu recepty. Komunikacja pomiędzy pracownikami Ministerstwa Zdrowia a dyrektorem Centrum e - (...) odbywała się za pomocą komunikatora (...).

D. do Spraw (...) e - (...) A. S. otrzymał zapytania o to, czy P. P. wystawił recepty w ciągu ostatnich 2-3 dni na leki, które były objęte zmienionym rozporządzeniem. Zapytania te zostały skierowane do niego przez 3 osoby, tj. P. D. (1) Centrum e - (...), P. D. (2) Departamentu (...) oraz W. A. - rzecznika Ministerstwa Zdrowia. Odbierał on też połączenia telefoniczne z prośbą, aby szybko udzielić odpowiedzi. A. S. zlecił podległemu sobie pracownikowi, aby dokonał sprawdzenia danych w Elektronicznej (...), obsługującym (...), o którym mowa w art. 10 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia. W wyniku sprawdzenia danych, pracownik Centrum e - (...) przekazał A. S. informację, że P. P. wystawił receptę na lek, objęty zmienionym rozporządzeniem. Informacja ta została następnie przekazana wszystkim trzem osobom, które kierowały zapytanie do A. S.. Następnie, A. S. otrzymał od W. A. pytanie, gdzie recepta została wystawiona. A. S. udzielił mu odpowiedzi, że była to recepta pro auctore. W. A. przekazał te informacje A. N..

Po uzyskaniu informacji, iż P. P. w dniu 3 sierpnia 2023 roku wystawił receptę pro auctore, czyli receptę na lek przeznaczony na własne potrzeby (dla siebie), Minister Zdrowia A. N. na internetowym portalu (...) na użytkowanym przez siebie profilu (...) umieścił wpis o następującej treści: "Lek. P. P., szpital miejski w P. wczoraj w (...) (...)żadnemu pacjentowi nie dało się wystawić takiej recepty”. Sprawdziliśmy. Lekarz wystawił wczoraj na siebie receptę na lek z grupy psychotropowych i przeciwbólowych. Takie to (...). Jakie kłamstwa czekają nas dziś”. Przedmiotowy wpis na portalu (...) został wyświetlony ok 4,7 mln razy.

W tym samym dniu pojawił się na oficjalnym profilu Ministerstwa Zdrowia na internetowym portalu (...) wpis o następującej treści: "W związku z emocjonalnymi komentarzami, wyjaśniamy: nikt nie naruszył niczyjej prywatności i nie miał wglądu w dane wrażliwe. Zauważyliśmy, że lekarz testował nasz system, ostatecznie wystawiając receptę na siebie. (...) zadziałał a lekarz oskarżył MZ, że nie wystawił recepty."

Po opublikowaniu przez A. N. wpisu na portalu (...), wobec P. P. formułowane były przez osoby trzecie komentarze - między innymi takie, że jest on ćpunem, jest chory psychicznie, jest uzależniony od środków psychotropowych i nie powinien pełnić zawodu lekarza. Ponadto pojawiały się komentarze publiczne w mediach, między innymi ze strony polityków, w których to komentarzach nazywano P. P. kłamcą. Zdarzyły się też sytuacje, w których P. P. doświadczył niechęci ze strony niektórych osób w swoim miejscu pracy. Takich komentarzy, z którymi osobiście zapoznał się P. P. było kilkadziesiąt.

P. P. był znany A. N. osobiście jako przewodniczący (...) w czasach gdy A. N. był jeszcze Prezesem (...).

W związku z ujawnieniem danych osobowych P. P., w dniu 20 grudnia 2023 roku, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wydał decyzję w sprawie o sygnaturze akt DKN.5131.32.2023.PP, w której m.in. stwierdził naruszenie przez Ministra Zdrowia przepisów art. 6 ust. 1 oraz art. 9 ust. 1 rozporządzenia 2016/679, polegające na niezgodnym z prawem przetwarzaniu danych osobowych, w tym danych szczególnej kategorii, poprzez ich pozyskanie z Elektronicznej (...), o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia, oraz opublikowanie na platformie społecznościowej (...) bez podstawy prawnej, co skutkowało naruszeniem zasad zgodności z prawem, rzetelności i przejrzystości, określonej w art. 5 ust. 1 lit. a) rozporządzenia 2016/679, zasady integralności i poufności, wyrażonej w art. 5 ust. 1 lit. f) rozporządzenia 2016/679 oraz zasady rozliczalności, o której mowa w art. 5 ust. 2 rozporządzenia 2016/679, a także nałożył na Ministra Zdrowia administracyjną karę pieniężną w wysokości 100.000 zł.

częściowo wyjaśnienia A. N.

379

zeznania P. P.

46v-47

zeznania A. S.

206-207, 209v, 388-390

zeznania W. A.

226-228, 385-388

wydruki wpisów z portalu (...)

3, 22, 30-33

pismo Ministerstwa Zdrowia

26

wydruk z systemu wystawiania recept

55

kopia akt sprawy prowadzonej przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych

68-201

wydruki rozmów z komunikatora (...)

210-217

1.2.  (...) uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

2.  OCena DOWOdów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.1

częściowo wyjaśnienia A. N.

Sąd dał wiarę wyjaśnieniom A. N. jedynie w części, to jest w zakresie w jakim oskarżony potwierdził, że na internetowym portalu (...) umieścił wpis, objęty zarzutem. W tym zakresie bowiem wyjaśnienia oskarżonego znalazły potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym, w tym w wydruku treści przedmiotowego wpisu oraz w zeznaniach świadków.

zeznania P. P.

Sąd dał wiarę zeznaniom P. P. w całości, gdyż brak było podstaw do kwestionowania ich wiarygodności. Zeznania świadka były zgodne z całokształtem zgromadzonego materiału dowodowego, który został uznany przez Sąd za wiarygodny. Świadek zeznawał zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak i w postępowaniu sądowym w sposób spójny, pełny i szczegółowy. Zeznania świadka były zgodne ze zgromadzonymi w sprawie dokumentami, a zwłaszcza z wydrukami z portalu (...) oraz z wydrukiem z systemu wystawiania recept. Świadek opisał sytuację związaną z problemami z wystawianiem recept na leki z grupy leków psychotropowych i przeciwbólowych, okoliczności udzielonej wypowiedzi dla stacji telewizyjnej (...), fakt wystawienia przez siebie dla siebie recepty na lek z grupy leków przeciwbólowych oraz zażycia tego leku, jak również konsekwencje wpisu, zamieszczonego przez oskarżonego na platformie (...).

zeznania W. A.

Sąd dał wiarę zeznaniom W. A. w całości, gdyż brak było podstaw do kwestionowania ich wiarygodności. Zeznania świadka były zgodne z całokształtem zgromadzonego materiału dowodowego, który został uznany przez Sąd za wiarygodny. Świadek zeznawał zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak i w postępowaniu sądowym w sposób spójny, pełny i szczegółowy. Zeznania świadka były zgodne ze zgromadzonymi w sprawie dokumentami, a zwłaszcza z wydrukami z portalu (...) oraz z wydrukiem rozmów z komunikatora (...). Świadek opisał okoliczności związane z wpisem oskarżonego na platformie (...), w tym motywację oskarżonego, jak również sposób w jaki zostały uzyskane dane dotyczące stanu zdrowia pokrzywdzonego. W tym zakresie zeznania świadka były zgodne z zeznaniami A. S.. Świadek zeznawał również, że był osobą, która przekazała oskarżonemu informacje, pozyskane z bazy danych, nadzorowanej przez Centrum e - (...). Nie zasługiwały na uwzględnienie zeznania świadka jedynie w zakresie, w jakim zawierały jego własne oceny dotyczące motywacji i samego działania oskarżonego, gdyż przedmiotem zeznań świadka są każdorazowo fakty, o których ma on wiedzę, nie zaś jego ocena tych faktów.

zeznania A. S.

Sąd dał wiarę zeznaniom A. S. w całości, gdyż brak było podstaw do kwestionowania ich wiarygodności. Zeznania świadka były zgodne z całokształtem zgromadzonego materiału dowodowego, który został uznany przez Sąd za wiarygodny. Świadek zeznawał zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak i w postępowaniu sądowym w sposób spójny, pełny i szczegółowy. Zeznania świadka były zgodne ze zgromadzonymi w sprawie dokumentami, a zwłaszcza z wydrukami z portalu (...) oraz z wydrukiem rozmów z komunikatora (...). Świadek opisał okoliczności związane z wpisem oskarżonego na platformie (...), w tym zwłaszcza sposób, w jaki zostały uzyskane dane dotyczące stanu zdrowia pokrzywdzonego. W tym zakresie zeznania świadka były zgodne z zeznaniami W. A.. Świadek zeznawał również, że był osobą, która uzyskała informacje dotyczące pokrzywdzonego z bazy danych, nadzorowanej przez Centrum e - (...), a następnie przekazała ja trzem innym osobom, w tym W. A..

kopia akt sprawy prowadzonej przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych

Wskazane dokumenty nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności. Strony nie kwestionowały autentyczności dokumentów. Sąd nie powziął również z urzędu jakichkolwiek wątpliwości co do ich autentyczności. Na podstawie dokumentów ustalono przebieg postępowania administracyjnego, toczącego się przed Prezesem Urzędu Ochrony Danych Osobowych, a w szczególności treść wydanej decyzji, stwierdzającej naruszenie przez Ministra Zdrowia przepisów rozporządzenia (...).

pismo Ministerstwa Zdrowia

Wskazany dokument nie budził wątpliwości Sądu co do jego autentyczności. Strony nie kwestionowały autentyczności dokumentu. Sąd nie powziął również z urzędu jakichkolwiek wątpliwości co do jego autentyczności. Na podstawie dokumentu ustalono m.in. w jaki sposób oskarżony wszedł w posiadanie danych pokrzywdzonego dotyczących rodzaju wystawionej dla siebie recepty na lek.

wydruk z systemu wystawiania recept

Wskazany dokument nie budził wątpliwości Sądu co do jego autentyczności. Strony nie kwestionowały autentyczności dokumentu. Sąd nie powziął również z urzędu jakichkolwiek wątpliwości co do jego autentyczności. Na podstawie dokumentu ustalono, iż P. P., będąc w pracy na dyżurze szpitalnym w dniu 2 sierpnia 2023 roku nie mógł wystawić pacjentowi recepty na lek przeciwbólowy.

wydruki rozmów z komunikatora (...)

Wskazany dokument nie budził wątpliwości Sądu co do jego autentyczności. Strony nie kwestionowały autentyczności dokumentu. Sąd nie powziął również z urzędu jakichkolwiek wątpliwości co do jego autentyczności. Na podstawie dokumentu ustalono, że z A. S. skontaktował się W. A., P. W. i P. K. z prośbą o informacje dotyczące recept wystawianych przez P. P., a także to, że ww. osoby otrzymały informację o wystawieniu przez P. P. recepty na lek z grupy objętej zmienionym rozporządzeniem, a W. A. dodatkowo uzyskał informację, że była to recepta pro auctore.

wydruki wpisów z portalu (...)

Wskazany dokument nie budził wątpliwości Sądu co do jego autentyczności. Strony nie kwestionowały autentyczności dokumentu. Sąd nie powziął również z urzędu jakichkolwiek wątpliwości co do jego autentyczności. Na podstawie dokumentu ustalono treść wpisu oskarżonego z jego prywatnego profilu na internetowym portalu (...). Oskarżony nie kwestionował faktu dokonania przedmiotowego wpisu, jak również jego treści, ustalonej na podstawie wydruków z portalu (...).

2.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.1.1

częściowo wyjaśnienia A. N.

Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego w zakresie, w jakim oskarżony kwestionował swoją winę. Krótkie wyjaśnienia, złożone przez A. N., w których nie przyznał się on do winy stanowiły jedynie jego linię obrony, która nie mogła się ostać w świetle zgromadzonego materiału dowodowego. Oskarżony wskazywał, że nie miał zamiaru i intencji ujawnienia danych wrażliwych pokrzywdzonego, a ponadto działał na podstawie uprawnień i w celu ochrony interesu publicznego. Wyjaśnienia w tym zakresie były sprzeczne z wymową całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego, a stosowna argumentacja prawna została zawarta w pkt 3 niniejszego uzasadnienia.

dokumenty z k. 58, 60, 62-64, 265-267, 268, 271-291, 298-300, 307

Wymienione dokumenty nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż dotyczyły okoliczności nieistotnych z punktu widzenia znamion zarzucanego oskarżonemu czynu.

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☐

3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☒

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

I

A. N.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

A. N. został oskarżony o popełnienie przestępstwa z art. 231 § 1 k.k. w zb. z art. 266 § 1 k.k. w zb. z art. 107 ust. 2 ustawy o ochronie danych osobowych w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Mając na względzie zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, należało przypisać oskarżonemu popełnienie przestępstwa, przy czym Sąd dokonał zmiany kwalifikacji prawnej czynu, który został ostatecznie przypisany oskarżonemu, uznając, że popełnił on przestępstwo z art. 266 § 2 k.k. w zb. z art. 107 ust. 2 w zw. z art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 2018 roku o ochronie danych osobowych w zw. z art. 11 § 2 k.k. Konsekwencją zmiany kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonemu czynu była również zmiana opisu czynu, mająca na celu jego uszczegółowienie i uzupełnienie tak, aby w pełni oddawał on znamiona przypisanego oskarżonemu przestępstwa, jak również całą kryminalną zawartość zachowania oskarżonego.

Odpowiedzialność karną za przestępstwo z art. 231 § 1 k.k. ponosi funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego.

W przypadku przestępstwa z art. 266 § 1 k.k. odpowiedzialność ponosi ten, kto wbrew przepisom ustawy lub przyjętemu na siebie zobowiązaniu, ujawnia lub wykorzystuje informację, z którą zapoznał się w związku z pełnioną funkcją, wykonywaną pracą, działalnością publiczną, społeczną, gospodarczą lub naukową. Typ kwalifikowany ww. przestępstwa zawiera § 2, stanowiąc, iż odpowiedzialności karnej podlega funkcjonariusz publiczny, który ujawnia osobie nieuprawnionej informację niejawną o klauzuli "zastrzeżone" lub "poufne" lub informację, którą uzyskał w związku z wykonywaniem czynności służbowych, a której ujawnienie może narazić na szkodę prawnie chroniony interes.

Z kolei w przypadku przestępstwa z art. 107 ustawy z dnia 10 maja 2018 roku o ochronie danych osobowych, odpowiedzialność karną ponosi ten, kto przetwarza dane osobowe, choć ich przetwarzanie nie jest dopuszczalne albo do ich przetwarzania nie jest uprawniony. Typ kwalifikowany ww. przestępstwa zawiera § 2, stanowiąc, iż surowsza odpowiedzialność zachodzi
jeżeli czyn określony w ust. 1 dotyczy danych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub światopoglądowe, przynależność do związków zawodowych, danych genetycznych, danych biometrycznych przetwarzanych w celu jednoznacznego zidentyfikowania osoby fizycznej, danych dotyczących zdrowia, seksualności lub orientacji seksualnej.

Przechodząc do karnoprawnej oceny zachowania oskarżonego A. N., pełniącego w dacie czynu urząd ministra właściwego do spraw zdrowia – Ministra Zdrowia należy przytoczyć również normy prawne, które wyznaczały zakres jego kompetencji i uprawnień.

Zgodnie z art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia, minister właściwy do spraw zdrowia sprawuje nadzór nad prawidłowością działania systemu informacji w ochronie zdrowia. (...) informacji obejmuje bazy danych tworzone przez podmioty obowiązane do ich prowadzenia, zawierające dane o:

1) udzielonych, udzielanych i planowanych świadczeniach opieki zdrowotnej;

2) usługodawcach i pracownikach medycznych;

3) usługobiorcach.

Elektroniczna (...) jest systemem teleinformatycznym, którego zadaniem jest obsługa systemu informacji o ochronie zdrowia. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia, minister zdrowia ma dostęp do danych, zgromadzonych w Elektronicznej (...), jednakże jedynie w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne do realizacji zadań określonych w art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W przepisie tym zawartych jest szereg zadań ministra właściwego do spraw zdrowia w zakresie objętym ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Należą do nich w szczególności:

1) prowadzenie oraz współuczestniczenie w prowadzeniu edukacji w zakresie zapobiegania i rozwiązywania problemów związanych z negatywnym wpływem na zdrowie czynników środowiskowych i społecznych;

1a) prowadzenie działań oraz współuczestniczenie w działaniach związanych z promocją zdrowia i profilaktyką chorób, w tym w ramach programów polityki zdrowotnej, o których mowa w art. 48, oraz programów wieloletnich ustanowionych na podstawie art. 136 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1270, z późn. zm.);

1b) ustalanie programów pilotażowych, o których mowa w art. 48e;

2) (uchylony);

3) opracowywanie, finansowanie i ocena efektów programów polityki zdrowotnej, a także nadzór nad ich realizacją;

3a) kwalifikowanie świadczeń opieki zdrowotnej jako świadczeń gwarantowanych;

3b) zatwierdzanie oraz zmiana taryfy świadczeń;

4) finansowanie z budżetu państwa, z części pozostającej w dyspozycji ministra właściwego do spraw zdrowia, świadczeń gwarantowanych w zakresie określonym w ustawie, w tym w stosunku do osób uprawnionych do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji;

4a) planowanie, przekazywanie i rozliczanie dotacji z budżetu państwa, o której mowa w art. 97 ust. 8;

5) współdziałanie z organizacjami pozarządowymi o charakterze regionalnym lub ogólnokrajowym działającymi na rzecz ochrony zdrowia;

6) sprawowanie nadzoru nad ubezpieczeniem zdrowotnym w zakresie określonym w dziale VII;

7) zatwierdzanie planu finansowego Funduszu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych;

8) opiniowanie sprawozdania finansowego Funduszu;

9) przedkładanie Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej do dnia 31 sierpnia następnego roku sprawozdania rocznego z działalności Funduszu przygotowanego w trybie, o którym mowa w art. 187;

9a) powoływanie i odwoływanie Prezesa Funduszu, zastępców Prezesa Funduszu, członków Rady Funduszu i dyrektorów oddziałów wojewódzkich Funduszu;

10) sprawowanie nadzoru nad Agencją;

11) zatwierdzanie sprawozdań finansowych Agencji;

12) opracowywanie, ustalanie i aktualizowanie mapy potrzeb zdrowotnych, o której mowa w art. 95a ust. 1;

13) opracowywanie, ustalanie, monitorowanie i aktualizowanie krajowego planu transformacji, o którym mowa w art. 95b ust. 1;

14) ocena projektu wojewódzkiego planu transformacji, o którym mowa w art. 95c ust. 1, i jego zatwierdzanie;

15) wydawanie opinii o celowości inwestycji, o której mowa w art. 95d ust. 1.

Już w tym miejscu podkreślić należy, że poinformowanie opinii publicznej poprzez wpis na platformie (...) o wystawieniu recepty na siebie na lek z określonej kategorii leków przez lekarza P. P. nie spełniało w żaden sposób kryteriów realizacji jakiegokolwiek zadania sformułowanego we wskazanym art. 11 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (nie było niezbędne do realizacji jakiegokolwiek zadania ministra zdrowia), a tym samym oskarżony nie miał uprawnienia do dostępu do danych, zgromadzonych w Elektronicznej (...). Oskarżony działał w tym zakresie z przekroczeniem uprawnień, określonych w przywołanym art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia. Żadne zadanie ministra właściwego do spraw zdrowia, określone w powołanym przepisie nie dawało oskarżonemu A. N. legitymacji do ujawniania danych dotyczących stanu zdrowia pokrzywdzonego P. P.. Zachowania oskarżonego nie uzasadniało w szczególności zadanie ministra właściwego do spraw zdrowia, polegające na sprawowaniu nadzoru nad realizacją programów polityki zdrowotnej (art. 11 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy).

Odnosząc się z kolei do przepisów dotyczących ochrony danych osobowych, wskazać należy, co następuje. Przesłanki dopuszczalności przetwarzania danych osobowych dotyczących stanu zdrowia zawiera art. 9 ust. 1 i 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) (...) z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (dalej: (...)). Zasadą jest, zgodnie z ust. 1, iż zabrania się przetwarzania danych osobowych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub światopoglądowe, przynależność do związków zawodowych oraz przetwarzania danych genetycznych, danych biometrycznych w celu jednoznacznego zidentyfikowania osoby fizycznej lub danych dotyczących zdrowia, seksualności lub orientacji seksualnej tej osoby. Zgodnie z treścią ust. 2 ww. artykułu, ust. 1 nie ma zastosowania, jeżeli spełniony jest jeden z poniższych warunków:

a) osoba, której dane dotyczą, wyraziła wyraźną zgodę na przetwarzanie tych danych osobowych w jednym lub kilku konkretnych celach, chyba że prawo Unii lub prawo państwa członkowskiego przewidują, iż osoba, której dane dotyczą, nie może uchylić zakazu, o którym mowa w ust. 1;

b) przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia obowiązków i wykonywania szczególnych praw przez administratora lub osobę, której dane dotyczą, w dziedzinie prawa pracy, zabezpieczenia społecznego i ochrony socjalnej, o ile jest to dozwolone prawem Unii lub prawem państwa członkowskiego, lub porozumieniem zbiorowym na mocy prawa państwa członkowskiego przewidującymi odpowiednie zabezpieczenia praw podstawowych i interesów osoby, której dane dotyczą;

c) przetwarzanie jest niezbędne do ochrony żywotnych interesów osoby, której dane dotyczą, lub innej osoby fizycznej, a osoba, której dane dotyczą, jest fizycznie lub prawnie niezdolna do wyrażenia zgody;

d) przetwarzania dokonuje się w ramach uprawnionej działalności prowadzonej z zachowaniem odpowiednich zabezpieczeń przez fundację, stowarzyszenie lub inny niezarobkowy podmiot o celach politycznych, światopoglądowych, religijnych lub związkowych, pod warunkiem że przetwarzanie dotyczy wyłącznie członków lub byłych członków tego podmiotu lub osób utrzymujących z nim stałe kontakty w związku z jego celami oraz że dane osobowe nie są ujawniane poza tym podmiotem bez zgody osób, których dane dotyczą;

e) przetwarzanie dotyczy danych osobowych w sposób oczywisty upublicznionych przez osobę, której dane dotyczą;

f) przetwarzanie jest niezbędne do ustalenia, dochodzenia lub obrony roszczeń lub w ramach sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez sądy;

g) przetwarzanie jest niezbędne ze względów związanych z ważnym interesem publicznym, na podstawie prawa Unii lub prawa państwa członkowskiego, które są proporcjonalne do wyznaczonego celu, nie naruszają istoty prawa do ochrony danych i przewidują odpowiednie i konkretne środki ochrony praw podstawowych i interesów osoby, której dane dotyczą;

h) przetwarzanie jest niezbędne do celów profilaktyki zdrowotnej lub medycyny pracy, do oceny zdolności pracownika do pracy, diagnozy medycznej, zapewnienia opieki zdrowotnej lub zabezpieczenia społecznego, leczenia lub zarządzania systemami i usługami opieki zdrowotnej lub zabezpieczenia społecznego na podstawie prawa Unii lub prawa państwa członkowskiego lub zgodnie z umową z pracownikiem służby zdrowia i z zastrzeżeniem warunków i zabezpieczeń, o których mowa w ust. 3;

i) przetwarzanie jest niezbędne ze względów związanych z interesem publicznym w dziedzinie zdrowia publicznego, takich jak ochrona przed poważnymi transgranicznymi zagrożeniami zdrowotnymi lub zapewnienie wysokich standardów jakości i bezpieczeństwa opieki zdrowotnej oraz produktów leczniczych lub wyrobów medycznych, na podstawie prawa Unii lub prawa państwa członkowskiego, które przewidują odpowiednie, konkretne środki ochrony praw i wolności osób, których dane dotyczą, w szczególności tajemnicę zawodową;

j) przetwarzanie jest niezbędne do celów archiwalnych w interesie publicznym, do celów badań naukowych lub historycznych lub do celów statystycznych zgodnie z art. 89 ust. 1, na podstawie prawa Unii lub prawa państwa członkowskiego, które są proporcjonalne do wyznaczonego celu, nie naruszają istoty prawa do ochrony danych i przewidują odpowiednie, konkretne środki ochrony praw podstawowych i interesów osoby, której dane dotyczą.

Zgodnie z definicjami, zawartymi w art. 4 (...):

- „dane osobowe” oznaczają wszelkie informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej ("osobie, której dane dotyczą"); możliwa do zidentyfikowania osoba fizyczna to osoba, którą można bezpośrednio lub pośrednio zidentyfikować, w szczególności na podstawie identyfikatora takiego jak imię i nazwisko, numer identyfikacyjny, dane o lokalizacji, identyfikator internetowy lub jeden bądź kilka szczególnych czynników określających fizyczną, fizjologiczną, genetyczną, psychiczną, ekonomiczną, kulturową lub społeczną tożsamość osoby fizycznej (pkt 1);

- „przetwarzanie” oznacza operację lub zestaw operacji wykonywanych na danych osobowych lub zestawach danych osobowych w sposób zautomatyzowany lub niezautomatyzowany, taką jak zbieranie, utrwalanie, organizowanie, porządkowanie, przechowywanie, adaptowanie lub modyfikowanie, pobieranie, przeglądanie, wykorzystywanie, ujawnianie poprzez przesłanie, rozpowszechnianie lub innego rodzaju udostępnianie, dopasowywanie lub łączenie, ograniczanie, usuwanie lub niszczenie (pkt 2);

- „dane dotyczące zdrowia” oznaczają dane osobowe o zdrowiu fizycznym lub psychicznym osoby fizycznej - w tym o korzystaniu z usług opieki zdrowotnej - ujawniające informacje o stanie jej zdrowia (pkt 15). Dla wykładni pojęcia „danych dotyczących zdrowia” znaczenie ma również motyw 35. rozporządzenia (...), który wskazuje, iż do danych osobowych dotyczących zdrowia należy zaliczyć wszystkie dane o stanie zdrowia osoby, której dane dotyczą, ujawniające informacje o przeszłym, obecnym lub przyszłym stanie fizycznego lub psychicznego zdrowia osoby, której dane dotyczą. Do danych takich należą informacje o danej osobie fizycznej zbierane podczas jej rejestracji do usług opieki zdrowotnej lub podczas świadczenia jej usług opieki zdrowotnej, jak to określa dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/24/UE ⁹ ; numer, symbol lub oznaczenie przypisane danej osobie fizycznej w celu jednoznacznego zidentyfikowania tej osoby fizycznej do celów zdrowotnych; informacje pochodzące z badań laboratoryjnych lub lekarskich części ciała lub płynów ustrojowych, w tym danych genetycznych i próbek biologicznych; oraz wszelkie informacje, na przykład o chorobie, niepełnosprawności, ryzyku choroby, historii medycznej, leczeniu klinicznym lub stanie fizjologicznym lub biomedycznym osoby, której dane dotyczą, niezależnie od ich źródła, którym może być na przykład lekarz lub inny pracownik służby zdrowia, szpital, urządzenie medyczne lub badanie diagnostyczne in vitro.

Ujawnienie poprzez rozpowszechnienie danych osobowych jest zgodnie z definicją zawartą w art. 4 pkt 2 (...) przejawem ich przetwarzania. Oskarżony A. N. w przedmiotowym wpisie na platformie (...) ujawnił dane osobowe dotyczące zdrowia P. P.. Wpis zawierał bowiem jego imię i nazwisko, miejsce pracy oraz informację o rodzaju przepisanych przez niego dla siebie receptą leków. Skoro dane dotyczyły zdrowia, to ich przetwarzanie w formie ujawnienia poprzez rozpowszechnienie było zabronione. W niniejszej sprawie nie zaszła żadna z przesłanek, wskazanych w art. 9 ust. 2 (...), a tym samym przetwarzanie danych osobowych pokrzywdzonego odbyło się w sposób niezgodny z prawem, co wypełniało znamiona przestępstwa z art. 107 ust. 2 w zw. z art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 2018 roku o ochronie danych osobowych. Wbrew twierdzeniom oskarżonego, ujawnienie danych osobowych dotyczących stanu zdrowia pokrzywdzonego nie było niezbędne do wypełnienia obowiązków w dziedzinie zabezpieczenia społecznego, nie było niezbędne ze względów związanych z ważnym interes publicznym, a już na pewno nie było proporcjonalne do wyznaczonego celu. Ponadto, ujawnienie danych dotyczących zdrowia oskarżonego naruszało istotę prawa do ochrony danych pokrzywdzonego i nie było niezbędne do celów zarządzania systemami i usługami opieki zdrowotnej, jak również nie było niezbędne ze względów związanych z interesem publicznym w dziedzinie zdrowia publicznego, takich jak zapewnienie bezpieczeństwa opieki zdrowotnej. Skoro nie zachodziły żadne przesłanki dopuszczalności przetwarzania danych osobowych pokrzywdzonego, zastosowanie znalazł ust. 1 rzeczonego artykułu rozporządzenia (...), który co do zasady zabrania przetwarzania danych osobowych dotyczących zdrowia.

Mając to na względzie należy uznać, że zachowanie oskarżonego wypełniło znamiona:

- przestępstwa z art. 107 ust. 2 w zw. z art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych, gdyż oskarżony A. N. poprzez ujawnienie opinii publicznej danych dotyczących zdrowia pokrzywdzonego dopuścił się ich przetwarzania, choć ich przetwarzanie przez oskarżonego nie było dopuszczalne;

- przestępstwa z art. 266 § 2 k.k., gdyż oskarżony jako funkcjonariusz publiczny – minister właściwy do spraw zdrowia ujawnił osobie nieuprawnionej (w niniejszej sprawie nieograniczonemu kręgowi osób nieuprawnionych z uwagi na publiczny charakter wpisu na platformie internetowej (...)), informacje, z którymi zapoznał się w związku z wykonywaniem czynności służbowych, sprawując urząd ministra zdrowia, a ujawnienie tych informacji mogło narazić na szkodę prawnie chroniony interes pokrzywdzonego i w istocie w niniejszej sprawie ten interes prywatny P. P. związany z prawem do prywatności został wskutek działania oskarżonego naruszony. W ocenie Sądu zostały wypełnione znamiona właśnie typu kwalifikowanego przestępstwa z art. 266 § 2 k.k., a nie tylko typu podstawowego z art. 266 § 1 k.k., gdyż przepis w typie podstawowym nie oddaje w pełni zachowania oskarżonego, który działał jako minister właściwy do spraw zdrowia, a więc jako funkcjonariusz publiczny, stosownie do definicji z art. 115 § 13 pkt 4 k.k.;

- przestępstwa z art. 231 § 1 k.k. , gdyż oskarżony jako funkcjonariusz publiczny – minister właściwy do spraw zdrowia przekroczył swoje uprawnienia wynikające z powołanych już poprzednio przepisów ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia, działając tym samym na szkodę interesu prywatnego P. P. – naruszając jego dobra osobiste, w tym prawo do prywatności.

Przy czym należy zauważyć, iż art. 266 § 2 k.k. na zasadzie specjalności wyłącza art. 231 § 1 k.k, dlatego też art. 231 § 1 k.k. nie został wskazany w podstawie prawnej skazania oskarżonego. Jak wskazuje się powszechnie w doktrynie, może nastąpić zbieg pomiędzy art. 266 § 2 a art. 231, określającym przestępstwo urzędnicze. W razie zbiegu z typem podstawowym przestępstwa urzędniczego przestępstwo ujawnienia tajemnicy służbowej ma charakter lex specialis, nie stosuje się więc w takim przypadku instytucji kumulatywnego zbiegu przepisów ustawy (W. Wróbel, D. Zając [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część II. Komentarz do art. art. 212-277d, red. A. Zoll, Warszawa 2017, art. 266.).

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, iż swoim zachowaniem oskarżony A. N. wypełnił znamiona przestępstwa z art. 266 § 2 k.k. w zb. z art. 107 ust. 2 w zw. z art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 2018 roku o ochronie danych osobowych w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Linia obrony oskarżonego zmierzała do wykazania, że oskarżony nie ujawnił danych dotyczących stanu zdrowia pokrzywdzonego z uwagi na fakt, że w przedmiotowym wpisie nie umieścił informacji dotyczącej konkretnej nazwy leku ani też schorzenia pokrzywdzonego, a także, iż z wpisu tego nie wynika, aby pokrzywdzony dany lek, na który została wystawiona przez niego recepta pro auctore zażył. Okoliczności te nie mają znaczenia z punktu widzenia znamion przedmiotowych przypisanego przestępstwa. Motyw 35 do rozporządzenia (...) definiuje dane dotyczące zdrowia bardzo szeroko, a mianowicie do danych osobowych dotyczących zdrowia należy zaliczyć wszystkie dane o stanie zdrowia osoby, której dane dotyczą, ujawniające informacje o przeszłym, obecnym lub przyszłym stanie fizycznego lub psychicznego zdrowia osoby, której dane dotyczą. Do danych takich należą informacje o danej osobie fizycznej zbierane podczas jej rejestracji do usług opieki zdrowotnej lub podczas świadczenia jej usług opieki zdrowotnej, historii medycznej, niezależnie od ich źródła. Niewątpliwie ujawnienie rodzaju leku (grupy, do której dany lek, na który została wystawiona recepta należy) stanowi ujawnienie historii medycznej danej osoby, gdyż jednoznacznie identyfikuje daną osobę z problemem zdrowotnym (w niniejszej sprawie z problemem, powodującym konieczność sięgnięcia po lek przeciwbólowy, wystawiony na receptę, a więc wskazujący na ból przekraczający granice zwykłego bólu, do którego zwalczenia wystarczające jest po sięgnięcie po „zwykłe” leki przeciwbólowe).

Ponadto oskarżony podnosił, że z przedmiotowego wpisu nie wynika, aby recepta wystawiona została przez lekarza P. P. dla siebie, czyli w celu spożycia leku, na który została wystawiona przez niego samego, gdyż sformułowanie „na siebie”, użyte we wpisie nie jest tożsame ze sformułowaniem „dla siebie”. Zarzut ten należy uznać za chybiony. Jak wynika chociażby z zeznań pokrzywdzonego, lekarz ma możliwość wystawienia recepty dla pacjenta (co jest standardową procedurą) albo dla siebie (pro auctore) i dla członków rodziny (pro familae). Recepta pro auctore jest receptą przeznaczoną do wykupienia leku na własne potrzeby lekarza i tylko dla niego. Z punktu widzenia przeciętnego, normatywnego obywatela sformułowania „dla siebie” i „na siebie” są tożsame. Tak też zeznawał świadek A. S.. Modelowy obywatel, zapoznając się z wpisem oskarżonego wyciąga jednoznaczny wniosek, że pokrzywdzony wypisał sam sobie receptę na określony rodzaj leków po to, aby ten lek przez niego został skonsumowany. Jak wynika z zeznań pokrzywdzonego P. P., w istocie zrealizował on receptę na lek, którego dotyczył wpis. Zarzut ten nie zasługiwał wobec tego na uwzględnienie.

Wskazać należy również, iż Sąd nie znalazł podstaw do uznania, że oskarżony działał w obronie interesu publicznego, przejawiającym się w przeciwdziałaniu dezinformacji i siania paniki wśród pacjentów. Jeżeli oskarżony miał wiedzę, iż przedstawione w materiale (...)informacje nie są prawdziwe, to miał prawo przedstawić fakty świadczące o nieprawdziwości tychże informacji, ale w sposób, który nie narusza żadnych interesów prywatnych pacjentów, w tym danych dotyczących stanu zdrowia. Oskarżony powinien przedstawić fakty, które świadczyłyby o tym, że zmieniony system dotyczący wystawiania recept na leki z grupy leków psychotropowych i przeciwbólowych działa, że nie ma żadnych błędów w systemie. Do danych tych oskarżony miał dostęp i mógł je wykorzystać w sposób zgodny z prawem. Niezrozumiałym dla Sądu jest to, w jaki sposób wpis ujawniający dane dotyczące stanu zdrowia pokrzywdzonego P. P. miał przyczynić się do uspokojenia pacjentów, że system wystawiania recept działa w sposób prawidłowy. Wpis ten poza informacją, że jednemu lekarzowi udało się wystawić na siebie jedną receptę nie odnosił się w żaden sposób do problemów, jakie z wystawianiem recept na leki z określonej grupy leków mieli wówczas lekarze w Polsce.

Brak jest ponadto podstaw do uznania, że oskarżony nie działał w sposób umyślny. Oskarżony działał bowiem umyślnie i to w zamiarze bezpośrednim. A. N. musiał mieć świadomość, że przedmiotowym wpisem ujawnia dane osobowe pokrzywdzonego. Nie było mu to obojętne, lecz chciał popełnić przestępstwo. Nie ma w tym przypadku znaczenia, że informacja pochodziła z ogólnego systemu, a nie z indywidualnego konta pokrzywdzonego, skoro oskarżony uzyskał do niej dostęp w związku z pełnieniem przez siebie czynności służbowych.

Biorąc to pod uwagę należało uznać, że oskarżony popełnił przestępstwo, a argumenty podnoszone przez obronę nie zasługiwały na uwzględnienie.

☐

3.3. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

3.5. Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i
środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

A. N.

I

I

Oskarżonemu za popełnione przestępstwo groziła kara pozbawienia wolności do lat 3 (art. 266 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k.).

Sąd zdecydował się wymierzyć oskarżonemu karę 3 miesięcy pozbawienia wolności, mając na względzie to, że w ocenie Sądu jedynie kara pozbawienia wolności spełni swoje funkcje, zwłaszcza w zakresie społecznego oddziaływania.

Przystępując do wymiaru kary Sąd miał na uwadze dyrektywy wymiaru kary, opisane w art. 53 § 1 i 2 k.k., to jest okoliczność, by dolegliwość kary nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Stopień społecznej szkodliwości czynu należy ocenić jako znaczny. Podkreślić należy, że oskarżony dopuścił się przestępstwa godzącego w kilka dóbr chronionych prawem. W pierwszej kolejności, swoim zachowaniem godził w ochronę danych osobowych pokrzywdzonego. Po drugie, godził w prawidłowość działalności instytucji publicznych i organów władzy RP, a także w poufność informacji i w stosunek zaufania pomiędzy dysponentem a depozytariuszem informacji, który jest warunkiem prawidłowości wykonywania określonych zawodów i pełnienia określonych funkcji. Godzenie w kilka dóbr chronionych prawem, co przejawiło się również w przyjęciu kumulatywnej kwalifikacji prawnej stanowiło niewątpliwie okoliczność obciążającą.

Uwzględnić należało również rozmiary wyrządzonej szkody. Wpis na portalu (...) został wyświetlony prawie 5 mln razy, był szeroko komentowany w mediach, powielany przez innych użytkowników portalu (...), budził generalne zainteresowanie społeczne, a w konsekwencji doprowadził do podania się do dymisji przez ministra A. N.. Wpisem tym niewątpliwie została wyrządzona krzywda P. P.. Ujawnienie danych osobowych pokrzywdzonego dotyczących stanu jego zdrowia naraziło go na nieprzychylne komentarze od postronnych osób, a także na pewnego rodzaju nieprzyjemności w pracy. Wpis ten mógł spowodować podważenie zaufania do pokrzywdzonego, które to zaufanie jest niezbędne w wykonywanej przez pokrzywdzonego pracy lekarza.

Ponadto, należy zauważyć, iż przestępstwo zostało popełnione w sposób przemyślany i zaplanowany. Oskarżony przedsięwziął kroki w kierunku uzyskania danych osobowych pokrzywdzonego odnoszących się do jego stanu zdrowia, zlecając podwładnym sprawdzenie rodzaju leków wystawionych przez lekarza, a następnie przygotował wpis, objęty przypisanym czynem. Nie działał pod wpływem emocji, miał czas na refleksję, skonsultowanie sprawy chociażby z prawnikami. Pomimo tego zdecydował się opublikować wpis na platformie (...), mając świadomość, że będzie to stanowiło niezgodne z prawem ujawnienie danych osobowych pokrzywdzonego i to danych o charakterze danych sensytywnych.

Waga naruszonych przez oskarżonego reguł ostrożności jest znaczna. Oskarżony A. N. jako minister właściwy do spraw zdrowia był osobą odpowiedzialną za nadzór nad prawidłowością działania całego systemu informacji w ochronie zdrowia, w którym to systemie informacji przetwarzane są dane niezbędne do prowadzenia polityki zdrowotnej państwa, podnoszenia jakości i dostępności świadczeń opieki zdrowotnej oraz finansowania zadań z zakresu ochrony zdrowia. Jako minister zdrowia odpowiadał ówcześnie za prowadzenie całej polityki zdrowotnej państwa polskiego. Zachowanie oskarżonego nie godziło jedynie w dobra osobiste P. P.. Oskarżony A. N. poprzez ujawnienie informacji dotyczących stanu zdrowia pokrzywdzonego podważył zaufanie do całego systemu informacji medycznej, a także do procesów, skądinąd pożądanych i słusznych, zmierzających do jak najpełniejszej informatyzacji systemu ochrony zdrowia w Polsce.

Sąd znacznego stopnia społecznej szkodliwości czynu dopatruje się właśnie w tym, że bardzo wysoko postawiony funkcjonariusz publiczny – konstytucyjny minister, odpowiedzialny za niezwykle istotny obszar funkcjonowania państwa, jakim jest ochrona zdrowia, wykorzystuje posiadane uprawnienia po to, aby dokonać personalnego ataku na obywatela – lekarza, który często krytykował jego działania w obszarze polityki zdrowotnej państwa. Biorąc pod uwagę skalę społecznego oddziaływania popełnionego przestępstwa, należy dojść do wniosku, że zachowanie oskarżonego mogło wywoływać niepokój wśród obywateli, gdyż powodowało powstanie przekonania, że skoro minister zdrowia jest w stanie ujawnić dane sensytywne jednego obywatela, to może w ten sam sposób postąpić z danymi każdego innego obywatela. Zachowanie oskarżonego podważało więc zaufanie obywateli do państwa i podejmowanych przez jego najwyższe władze działań w systemie ochrony zdrowia.

Zachowanie oskarżonego mogło również wyrządzić tzw. efekt mrożący wobec przedstawicieli środowisk medycznych, gdyż dało jednoznaczny sygnał, że dopuszczalna krytyka działań Ministerstwa Zdrowia nie jest opłacalna, gdyż może się obrócić przeciwko danej osobie, dopuszczającej się takiej krytyki. Z przedmiotowego wpisu wynikał jednoznaczny sygnał: jeżeli dany lekarz będzie nas krytykował, możemy sprawdzić jego historię choroby, a następnie ją wykorzystać w sposób bezprawny, po to aby osiągnąć określone cele o charakterze politycznym.

Wymierzona w niniejszej sprawie kara ma stanowić jednoznaczny sygnał dla wszystkich funkcjonariuszy publicznych, że państwo polskie nie akceptuje jakiegokolwiek przekraczania uprawnień przez funkcjonariuszy publicznych, w tym pełniących najwyższe urzędy w państwie polskim, które to przekraczanie uprawnień prowadziłoby do naruszenia jakiegokolwiek chronionego prawem interesu prywatnego choćby pojedynczego obywatela RP czy też naruszenia interesu publicznego.

Mając na względzie znaczny stopień społecznej szkodliwości czynu, w ocenie Sądu brak było możliwości wymierzenia oskarżonemu kary o charakterze wolnościowym. Zauważyć przy tym należy, iż podstawową sankcją za popełnione przestępstwo jest właśnie kara pozbawienia wolności, a jednie w drodze zastosowania przepisu art. 37a § 1 k.k. Sąd ma możliwość wymierzenia kary o charakterze wolnościowym, przy czym w niniejszej sprawie zastosowanie art. 37a § 1 k.k. powodowałoby to, że wymierzona oskarżonemu kara nie spełniłaby należycie swoich funkcji.

A. N.

II

I

Sąd na podstawie art. 69 § 1 k.k. i art. 70 § 1 k.k. warunkowo zawiesił wykonanie wobec oskarżonego A. N. kary pozbawienia wolności na okres próby 2 lat, uznając, iż w tym okresie będzie istniała możliwość weryfikacji pozytywnej prognozy kryminologicznej wobec oskarżonego. Sąd uznał, że dla osiągnięcia zakładanych celów kary nie jest konieczna izolacja oskarżonego od społeczeństwa. Kara pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania byłaby karą zbyt surową, mając na względzie fakt jego uprzedniej niekaralności oskarżonego, jak również prowadzenie przez niego ustabilizowanego trybu życia.

A. N.

III

I

Sąd na podstawie art. 43b k.k. zdecydował się orzec wobec oskarżonego A. N. środek karny w postaci podania wyroku do publicznej wiadomości poprzez publikację treści wyroku na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia na okres 3 miesięcy. W ocenie Sądu orzeczenie przedmiotowego środka karnego jest celowe z uwagi na społeczne oddziaływanie skazania oskarżonego. Jak trafnie zauważył Sąd Apelacyjny w Katowicach: „podanie wyroku do publicznej wiadomości powinno mieć miejsce przede wszystkim w takich przypadkach, które wzbudziły szczególne zainteresowanie społeczne, wywołały powszechne oburzenie czy też niepokój (wyrok SA w Katowicach z 28.06.2007 r., II AKa 190/07, LEX nr 370433). W ocenie Sądu charakter niniejszej sprawy, która dotyczy byłego Ministra Zdrowia i która budziła szczególne zainteresowanie opinii publicznej, przemawiał za orzeczeniem podania wyroku do publicznej wiadomości.

A. N.

IV

I

Na podstawie art. 46 § 1 k.k. Sąd zobowiązał oskarżonego A. N. do zapłaty na rzecz pokrzywdzonego P. P. kwoty 5.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. W związku z przestępstwem pokrzywdzony poniósł bowiem szkodę niematerialną – krzywdę, związaną z negatywnymi przeżyciami psychicznymi.

Jak wskazywał pokrzywdzony po opublikowaniu przez oskarżonego przedmiotowego wpisu na platformie (...) spotkał się on z wieloma negatywnymi komentarzami w przestrzeni publicznej, które naruszały jego dobre imię – pokrzywdzony był nazywany kłamcą, ćpunem, narkomanem. Ponadto, ucierpiał jego wizerunek jako lekarza, co z kolei mogło prowadzić do osłabienia zaufania do niego, które to zaufanie ze strony pacjentów jest niezbędne dla prawidłowego wykonywania zawodu lekarza. Pokrzywdzony spotkał się również z nieprzychylnymi komentarzami wobec siebie w swoim miejscu pracy. Mając na względzie okoliczności przestępstwa, w tym zwłaszcza zasięg wpisu oskarżonego na platformie (...) (blisko 5 mln wyświetleń i szereg komentarzy pod adresem pokrzywdzonego), negatywne przeżycia psychiczne pokrzywdzonego są ze wszech miar obiektywnie uzasadnione.

Zasadnym było zatem orzeczenie na rzecz pokrzywdzonego kwoty 5.000 zł, mającej stanowić symboliczne zadośćuczynienie w związku
z całokształtem negatywnych konsekwencji przestępstwa, jakie poniósł pokrzywdzony

5.  Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

6.  inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

Sąd, który wydał wyrok w niniejszej sprawie miał kognicję do orzekania w sprawie o przestępstwo, popełnione przez oskarżonego - członka Rady Ministrów w okresie od 26 sierpnia 2020 roku do 10 sierpnia 2023 roku. Zgodnie z art. 2 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu, członkowie Rady Ministrów ponoszą odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu za naruszenie Konstytucji lub ustaw, a także za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem. Osoby te mogą być pociągnięte do odpowiedzialności karnej przed Trybunałem Stanu za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem, jeżeli w uchwale Sejmu o pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej tych osób łączne pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej i karnej uznano za celowe. W takim przypadku Trybunał Stanu przejmuje do łącznego rozpoznania sprawę, która toczy się już przed sądem.

Jak wynika z pisma (...) z dnia 26 listopada 2024 roku, do Sejmu nie wpłynął wniosek o pociągnięcie A. N. do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu. W Komisji (...) nie toczy się właściwe postępowanie.

Wskazać należy co następuje. Trybunał Stanu nie posiada wyłącznego uprawnienia do orzekania o odpowiedzialności karnej członków rządu. Przedstawiona wykładnia znajduje swoje oparcie w wyroku TK z 21.02.2001 r., P 12/00 (OTK 2001/3, poz. 47), w którym sąd konstytucyjny stwierdził, że ówcześnie obowiązujące przepisy ustawy o Trybunale Stanu rozumiane jako dopuszczające „odpowiedzialność członka Rady Ministrów przed sądem powszechnym za przestępstwo popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem, jeżeli Sejm nie podjął uchwały o pociągnięciu go do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu”, są zgodne z art. 156 ust. 1 Konstytucji. W uzasadnieniu tego wyroku Trybunał Konstytucyjny doszedł do wniosku, że odpowiedzialność karna „we wszystkich fazach postępowania, należy, co do zasady, do domeny wymiaru sprawiedliwości. Sprawowany jest on – jak stanowi art. 175 ust. 1 konstytucji – przez sądy. Do sądów zaś konstytucja zalicza: Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe (art. 175). Systematyka rozdziału VIII konstytucji nie pozostawia zatem wątpliwości co do tego, że do kategorii sądów nie został zaliczony ani Trybunał Konstytucyjny, ani Trybunał Stanu”. Ponadto polski sąd konstytucyjny stwierdził, że od tej zasady wprowadzono dwa wyjątki. Pierwszy dotyczy Prezydenta, a drugi – członków Rady Ministrów. Został on przewidziany w art. 156 ust. 1 Konstytucji. „Posłużenie się w tym przypadku funktorem «a także», a nie łącznikiem «lub», jak w przypadku redakcji art. 145 ust. 1, prowadzi do wniosku, że pociągnięcie do odpowiedzialności za przestępstwo przed Trybunałem Stanu członka Rady Ministrów warunkowane jest uprzednim bądź jednoczesnym postawieniem mu zarzutu popełnienia deliktu konstytucyjnego. W odniesieniu do tej kategorii osób przyjęło się mówić o częściowej i konkurencyjnej właściwości Trybunału Stanu w odniesieniu do członków Rady Ministrów w sprawach o przestępstwo”. Nie ulega zatem wątpliwości, że Trybunał Konstytucyjny uznał, iż kompetencja Trybunału Stanu w zakresie odpowiedzialności karnej członków Rady Ministrów ma – w odróżnieniu od kompetencji odnoszącej się do Prezydenta – charakter częściowy, gdyż dotyczy tylko przestępstw popełnionych w związku z zajmowanym stanowiskiem w rządzie. Ponadto, w odniesieniu do członków Rady Ministrów Trybunał zaakceptował tezę o akcesoryjnym charakterze postępowania karnego przed Trybunałem Stanu w stosunku do postępowania mającego za przedmiot delikt konstytucyjny oraz stwierdził, że z art. 156 ust. 1 Konstytucji „nie można wyprowadzać wniosku o utracie przez sądownictwo powszechne kognicji wobec członków Rady Ministrów z jakichkolwiek względów podmiotowych czy przedmiotowych” (zob. uzasadnienie wyroku). Podobny pogląd został wypowiedziany przez Sąd Najwyższy, który uznał, że „nie ma żadnych przeszkód prawnych do realizacji warstwy odpowiedzialności karnej przed sądem powszechnym”, jeżeli z jakichkolwiek przyczyn nie doszło do realizacji odpowiedzialności konstytucyjnej. „Więcej nawet, istnieje, wynikający z zasady legalizmu (...), obowiązek pociągnięcia sprawcy do tego rodzaju odpowiedzialności” (postanowienie SN z 25.03.1997 r., II KKN 235/96, LEX nr 30365).

Z przedstawionych rozważań wynika kilka konsekwencji. Po pierwsze, kognicja Trybunału Stanu w zakresie odpowiedzialności karnej członków Rady Ministrów ma charakter subsydiarny. Odpowiedzialność karna tych osób może być realizowana przed Trybunałem Stanu tylko wtedy, gdy przestępstwo zostało popełnione w związku z zajmowanym w rządzie stanowiskiem, oraz wtedy, gdy Sejm podejmie w tej sprawie uchwałę w trybie art. 156 ust. 2 Konstytucji (por. art. 5 ustawy o TS), a więc gdy łączne rozpoznanie kwestii odpowiedzialności konstytucyjnej i karnej uzna za celowe (art. 2 ust. 5 ustawy). Po drugie, jeżeli Sejm nie podejmie takiej uchwały, członkowie rządu odpowiadają za przestępstwa (przestępstwa skarbowe) popełnione w związku zajmowanym stanowiskiem przed sądami powszechnymi lub wojskowymi. Inaczej mówiąc, podjęcie właściwej uchwały przez Sejm jest warunkiem sine qua non wszczęcia postępowania w sprawie odpowiedzialności karnej członka Rady Ministrów przed Trybunałem Stanu (A. Sakowicz, S. Steinborn [w:] Konstytucja RP..., t. 2, red. M. Safjan, L. Bosek, s. 1333). W związku z tak skonstruowanym subsydiarnym charakterem kognicji Trybunału Stanu w sprawach o przestępstwo (przestępstwo skarbowe) popełnione przez członków Rady Ministrów w związku z zajmowanym przez nich stanowiskiem, należy stwierdzić, że Trybunał Stanu „nie jest szczególnym sądem karnym stworzonym dla rozstrzygania kwestii odpowiedzialności karnej wysokich funkcjonariuszy państwa, który stworzono uznając, iż sądy powszechne nie mają kwalifikacji dla rozstrzygania w takich sprawach” (M. Filar, Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 lutego 2001 r. (sygn. akt P 12/2000), Prz. Sejm. 2001/4, s. 189). Jest bowiem oczywiste, że wszelkie ograniczenia jurysdykcji sądów powszechnych powinny wynikać wyraźnie z obowiązujących przepisów prawa. Dlatego nie jest możliwa taka wykładnia art. 156 ust. 1 Konstytucji, z której wynikałoby wyłączenie kognicji sądów powszechnych w stosunku do przestępstw popełnionych przez członków Rady Ministrów w związku z wykonywaną przez nich funkcją w rządzie (R. K., Jurysdykcja sądów powszechnych w sprawach o przestępstwa członków Rady Ministrów, PiP (...), s. 22–23).

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

V

Stosownie do dyspozycji art. 627 k.p.k. Sąd zasądził od oskarżonego A. N. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 60 zł tytułem opłaty, której wysokość została ustalona na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych. Sąd obciążył ponadto oskarżonego wydatkami w kwocie 40 zł, na którą to kwotę złożyły się: 20 zł tytułem ryczałtu za doręczenia pism w postępowaniu przygotowawczym oraz 20 zł tytułem ryczałtu za doręczenia pism w postępowaniu sądowym. Ww. kwoty wynikają z § 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym.

Mając na względzie stan majątkowy oskarżonego, jak również wysokość uzyskiwanych przez niego dochodów, a także niską kwotę kosztów sądowych, w ocenie Sądu brak było podstaw do zwolnienia oskarżonego od obowiązku ich poniesienia.

7.  Podpis