Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

5 kwietnia 2024 roku

Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w W. w I Wydziale Cywilnym w składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy Mateusz Janicki

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 5 kwietnia 2024 roku w W.

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko E. z siedzibą w D.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda 600 euro (sześćset euro) i 3 162,50 zł (trzy tysiące sto sześćdziesiąt dwa złote pięćdziesiąt groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 29 września 2023 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda 2 217 zł (dwa tysiące dwieście siedemnaście złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

I. Stanowiska stron

M. K. wniósł o zasądzenie od E. z siedzibą w D. po 600 euro i 3 162,50 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 20 czerwca 2023 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za niewpuszczenie na pokład samolotu oraz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych (pozew k. 1-2).

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Wskazała, że niewpuszczenie powoda na pokład było uzasadnione nieposiadaniem przez niego właściwych dokumentów podróży (odpowiedź na pozew k. 20-28).

Pozwana wniosła również o odrzucenie pozwu z uwagi na niewyczerpanie przez powoda postępowania reklamacyjnego (art. 205c ust. 1 prawa lotniczego). Prawomocnym postanowieniem z 5 kwietnia 2024 r. sąd odmówił odrzucenia pozwu. Sąd miał na uwadze, że po pierwsze, reklamacja została pozwanej skutecznie złożona w trybie art. 61 § 1 k.c. tj. w ten sposób, że mogła się zapoznać z jej treścią (nie jest istotne, że się nie zapoznała, bo nie odebrała dwukrotnie awizowanej przesyłki), a po drugie – za reklamację można by też poczytywać doręczony 11 stycznia 2024 r. odpis pozwu, a na datę orzekania (5 kwietnia 2024 r. – por. art. 316 § 1 k.p.c.) 30-dniowy termin na rozpatrzenie reklamacji dawno by upłynął.

II. Ustalenia faktyczne

Powód miał potwierdzoną rezerwację na obsługiwany przez pozwaną lot na trasie W. – D. – Z., zaplanowany na 19 czerwca 2023 r. (bezsporne).

Powód stawił się do odprawy i nie został wpuszczony na pokład, jako powód podano mu brak wymaganych w Tanzanii dokumentów podróży. Posiadał ważny krócej niż pół roku paszport stały oraz ważny ponad pół roku paszport tymczasowy (bezsporne).

Władze Tanzanii zgodziły się na podróż powoda z ww. dokumentami, jednak e-mail nadszedł już po wystartowaniu samolotu (bezsporne, korespondencja k. 38-39).

Powód następnego dnia poleciał innym lotem, bilety nabył za 3 162,50 zł (rezerwacja k. 5, potwierdzenie zapłaty k. 46).

Powód wezwał pozwaną do zapłaty odszkodowania pismem z 23 sierpnia 2023 r., nadanym na adres Oddziału pozwanej w Polsce 24 sierpnia 2023 r., awizowanym 29 sierpnia 2023 r. i 6 września 2023 r., nieodebranym przez pozwaną (pismo k. 8, potwierdzenie nadania k. 9, śledzenie przesyłki k. 35).

Odległość między W. a Z. przekracza 3 500 km liczone po ortodromie (wiedza notoryjna).

III. Ocena dowod ów

Zgromadzone w sprawie dokumenty nie budziły wątpliwości sądu, nie były też kwestionowane przez żadną ze stron. Większość okoliczności faktycznych była między stronami bezsporna.

Faktem istotnym dla rozstrzygnięcia nie było, co na której stronie internetowej albo w której prywatnej bazie danych wskazano na temat wymaganych dokumentów podróży w Tanzanii. Pozwany, mimo że zastępowany przez zawodowego pełnomocnika, ograniczył się tymczasem do przytoczenia tych pośrednich (częściowo sprzecznych ze sobą) źródeł wiedzy.

IV. Ocena prawna

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie, z wyjątkiem częściowo nieuzasadnionego roszczenia odsetkowego.

Zgodnie z art. 4 ust. 3 w zw. z art. 7 ust. 1 lit c rozporządzenia nr 261/2004 w razie odmowy przyjęcia pasażera na pokład wbrew jego woli należne mu jest zryczałtowane odszkodowanie, które w przypadku lotu powoda (z uwagi na jego długość) wynosi 600 euro.

Zgodnie z art. 2 lit. j rozporządzenia nr 261/2004 z odmową przyjęcia na pokład mamy do czynienia zawsze w razie odmowy przewozu pasażera, który stawił się o czasie do odprawy, chyba że byłaby ona „racjonalnie uzasadniona”, w szczególności przyczynami związanymi z niewłaściwymi dokumentami podróżnymi.

Na ogólnych zasadach (art. 6 k.c.) ciężar wykazania przesłanki zwalniającej z odpowiedzialności za odmowę wpuszczenia na pokład („chyba że odmowa przyjęcia na pokład jest racjonalnie uzasadniona”) spoczywa na przewoźniku (pozwanej). Pozwana musiałaby zatem wykazać, że dokumenty podróży, którymi dysponował powód (a to, jakimi dokumentami dysponował, było bezsporne), były „niewłaściwe”. Pozwana ciężarowi temu nie sprostała.

Nie jest bowiem wystarczające wskazanie, że w systemie, z którego pozwana korzysta, chociażby był to system renomowany i wykorzystywany przez większość linii lotniczych, wskazano na potrzebę posiadania innych dokumentów, niż te, którymi dysponował powód. Istotne jest bowiem, jakie są przepisy w Tanzanii, a nie to, co wskazano w systemie wykorzystywanym przez pozwaną. W systemie mogą znajdować się informacje nieprecyzyjne, a pozwana, która posługuje się systemem, ponosi tego ryzyko. Odpowiada bowiem na zasadzie ryzyka a nie winy (dołożenia należytej staranności). Pozwana ograniczyła się tymczasem do przeglądu informacji dostępnych na różnych stronach internetowych i w systemie, z którego korzysta, co więcej, informacji częściowo sprzecznych (w jednym ze źródeł nie uwzględniono w ogóle wymogu, że paszport musi być stały).

Co nader istotne, (nietypowy) przypadek powoda nie był w ogóle rozważany w przedstawionych przez pozwaną źródłach pośrednich. Powód bowiem, co istotne, posiadał ważny paszport stały, a ponadto posiadał też paszport ważny ponad 6 miesięcy (tymczasowy). Spełniał zatem wymóg i posiadania paszportu stałego, i posiadania paszportu ważnego co najmniej 6 miesięcy. Nawet zatem z pośrednich źródeł przedstawionych przez pozwaną (żadnego z tych źródeł) nie wynika bezpośrednio, że ten zestaw dokumentów, którym dysponował powód, był w świetle prawa Tanzanii „niewłaściwy”. Rzecz ta nie nadaje się do oceny na podstawie tych uproszczonych opracowań, wykorzystywanych przez linie lotnicze, wymaga wykładni prawa, a żeby ją przeprowadzić, najpierw dostępu do przepisów tego prawa. Nie można jednak uznać, że wymóg posiadania „właściwych” dokumentów podróży oznacza, że muszą być to takie dokumenty, żeby na podstawie uproszczonych opracowań wykorzystywanych przez pozwaną linię lotniczą, można było z łatwością ocenić, czy dokumenty te są właściwe w świetle prawa Tanzanii.

To, że pozwana obawia się kar pieniężnych za przewóz pasażera, który nie dysponuje właściwymi dokumentami podróży, nie zmienia tego, że to pozwana ponosi ryzyko dokonania niewłaściwej wykładni prawa w zakresie „właściwych dokumentów podróży” skutkującej niewpuszczeniem pasażera na pokład samolotu. Co więcej, pozwana ponosi nie tyle ryzyko niewłaściwej wykładni, ile nawet ryzyko niesprostania wykazania przed sądem, że dokumenty, z którymi do odprawy stawił się pasażer niewpuszczony na pokład, były obiektywnie (rzeczywiście) niewłaściwe, a nie tylko trudne do oceny przez pracowników czy podwykonawców pozwanej.

Co istotne, władze Tanzanii uznały ostatecznie dokumenty powoda za wystarczające do odbycia podróży. Powód podróż tę zresztą kolejnego dnia odbył.

W świetle powyższego pozwana, reprezentowana przez wyspecjalizowaną w prawie lotniczym kancelarię prawną, nie zdołała wykazać przed sądem, że powód dysponował „niewłaściwymi” dokumentami podróży, z tego powodu zobowiązana jest zapłacić powodowi zryczałtowane odszkodowanie.

Ponieważ niewpuszczenie powoda na pokład poza standardowymi niedogodnościami z tym związanymi (o charakterze niemajątkowym), które w ocenie sądu rekompensuje zryczałtowane odszkodowanie, spowodowały po jego stronie ponadto szkodę majątkową w postaci kosztów zakupu kolejnego biletu – na zasadzie art. 12 ust. 1 rozporządzenia nr 261/2004 w zw. z art. 471 k.c. w zw. z art. 472 k.c. w zw. z art. 474 k.c. w zw. z art. 355 § 2 k.c. w zw. z art. 361 § 1 i 2 k.c. powodowi należne jest również dalsze odszkodowanie w wysokości poniesionych kosztów nowego biletu (3 162,50 zł).

W ocenie sądu brak podstaw do potrącania zryczałtowanego odszkodowania z dalszego odszkodowania, bowiem niedogodności niemajątkowe rekompensowane zryczałtowanym odszkodowaniem dotknęłyby powoda niezależnie od tego, czy poniósł późniejszą (wynikłą z zakupu nowych biletów) szkodę majątkową. Co więcej, ta dalsza szkoda majątkowa jest również następstwem niewykonania przez pozwaną zobowiązania do zapewnienia powodowi lotu alternatywnego, do czego w świetle art. 4 ust. 3 w zw. z art. 8 ust. 1 lit. b i c rozporządzenia nr 261/2004 była zobligowana, ma zatem swoje niezależne źródło, niepodlegające pod indemnifikację zryczałtowanym odszkodowaniem.

O odsetkach sąd orzekł zgodnie z art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c., zasądzając je po upływie 30-dniowego terminu na rozpatrzenie reklamacji, który w ocenie sądu rozpoczął bieg 29 sierpnia 2023 r. (pierwsza awizacja przesyłki, kiedy to pozwana, gdyby chciała, mogła się zapoznać z reklamacją – art. 61 § 1 k.c.).

V. Koszty procesu

Ponieważ powództwo zostało prawie w całości uwzględnione, sąd na zasadzie art. 100 k.p.c. uznał pozwaną za stronę przegrywającą i zasądził od niej na rzecz powoda na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zwrot kosztów procesu, na które złożyły się opłata od pozwu (400 zł), wynagrodzenie pełnomocnika (1 800 zł zgodnie z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie) i opłata skarbowa od złożonego dokumentu pełnomocnictwa (17 zł). O odsetkach od zasądzonych kosztów procesu sąd orzekł zgodnie z art. 98 § 11 k.p.c.

Z. ądzenia:

- odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej adw. J. R. przez umieszczenie w portalu informacyjnym.

W., 21 maja 2024 roku asesor sądowy Mateusz Janicki