Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

2 maja 2022 roku

Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie w I Wydziale Cywilnym w składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy Mateusz Janicki

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 2 maja 2022 roku w W.

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko B. F.

o zapłatę

oddala powództwo.

UZASADNIENIE

I. Stanowiska stron

(...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od B. F. 12 953,57 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 4 listopada 2020 roku do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Wskazał, że dochodzi należności z tytułu wypowiedzianej umowy karty kredytowej (12 466,19 zł) oraz skapitalizowanych odsetek (pozew k. 2-6).

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa. Wskazał m.in., że spłacał w terminie wszelkie należności z umowy o kartę kredytową. Zarzucił ponadto nieudowodnienie dochodzonego roszczenia przez powoda z uwagi na niewykazanie przesłania pozwanemu wyciągów, których rzekomo miał nie opłacić. Z ostrożności podniósł zarzut przedawnienia (sprzeciw od nakazu zapłaty k. 63-64, pismo k. 124-125).

II. Ustalenia faktyczne

5 listopada 2008 roku pozwany zawarł z powodem (wówczas (...) Bank S.A.) umowę o korzystanie z karty kredytowej mBanku (nr B. (...)). Zgodnie z tą umową powód wydał pozwanemu kartę kredytową z limitem 50 000 zł (ust. 1 umowy k. 20). Zastrzeżono zmienne oprocentowanie, wynoszące w chwili uruchomienia kredytu 12 % w skali roku (ust. 7 umowy k. 20). Umowa została zawarta na 12 miesięcy z zastrzeżeniem automatycznego przedłużania na tych samych warunkach na kolejne 12-miesięczne okresy pod warunkiem wywiązywania się pozwanego z obowiązków umownych (ust. 4 umowy k. 20). Pozwany zobowiązany był dokonywać spłat co najmniej minimalnych kwot wskazywanych przez powoda w comiesięcznych wyciągach i nie później niż w podanym tam terminie (ust. 5 pkt 2 umowy k. 20, § 27 ust. 9 regulaminu k. 28). Powód z kolei zobowiązany był sporządzać wyciągi na koniec każdego cyklu rozliczeniowego i przesyłać je pozwanemu, z wyjątkiem sytuacji, gdy w danym cyklu nie została dokonana żadna operacja na rachunku ani nie ma zadłużenia (§ 27 ust. 8 regulaminu k. 28). W przypadku braku spłaty minimalnej kwoty w terminie określonym na wyciągu za dwa pełne okresy płatności powód mógł wypowiedzieć umowę po uprzednim wezwaniu pozwanego do zapłaty zaległych kwot w terminie 7 dni (ust. 5 pkt 4 umowy k. 20). Wówczas od natychmiast wymagalnego zadłużenia należne byłyby powodowi odsetki karne zgodnie z tabelą oprocentowania (ust. 5 pkt 5 umowy k. 20).

12 lutego 2020 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty 1 290,13 zł tytułem zadłużenia z karty kredytowej w terminie 14 dni, informując jednocześnie o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia (wezwanie k. 36).

15 maja 2020 roku powód wypowiedział pozwanemu umowę za 2-miesięcznym okresem wypowiedzenia, wzywając go do spłaty całkowitej kwoty zobowiązania 12 775,42 zł (z czego kapitał w kwocie 12 402,19 zł, 341,23 zł odsetek oraz 32 zł opłat i prowizji) najpóźniej następnego dnia po upływie okresu wypowiedzenia. Wypowiedzenie zostało doręczone pozwanemu 2 czerwca 2020 roku (wypowiedzenie k. 40, wydruk z sytemu śledzenia przesyłek k. 41).

3 listopada 2020 r. powód wyciągiem ze swoich ksiąg stwierdził, że ujawniono wierzytelność wobec pozwanego w wysokości 12 953,57 zł, na którą składa się: należność główna 12 466,19 zł i odsetki naliczone od 21 sierpnia 2020 roku do 3 listopada 2020 roku w wysokości 487,38 zł (wyciąg k. 33).

III. Ocena dowod ów

Zgromadzone dokumenty nie budziły wątpliwości sądu.

Niemniej – jak wynika z ustalonej treści stosunku prawnego łączącego strony – powód nie przedstawił kluczowych dla rozstrzygnięcia sprawy dowodów w postaci wyciągów, skoro pozwany zobowiązany był wyłącznie do spłat kwot minimalnych wskazanych w wyciągach i dopiero wykazanie, że uchybił obowiązkowi spłaty kwoty minimalnej wskazanej w doręczonym mu wyciągu uprawniało powoda do wypowiedzenia mu umowy, względnie skutkowało nieprzedłużeniem umowy na kolejny okres. Postawa powoda jest zupełnie niezrozumiała, nie tylko w świetle treści łączącego strony stosunku wyznaczającej relewantne z punktu widzenia rozstrzygnięcia (a tym samym ciężaru spoczywającego na powodzie) fakty, ale również w świetle nałożonego na powoda przez przewodniczącego w niniejszym procesie precyzyjnego zobowiązania.

Co obecnie, po dodaniu art. 95 ust. 1a pr. bank., nie budzi już jakichkolwiek wątpliwości, wyciąg z ksiąg bankowych nie ma żadnej szczególnej mocy dowodowej, stanowiąc wyłącznie dokument prywatny, a więc dowodzący li tylko tego, że kompetentny pracownik powoda zaświadczył, że w księgach banku odnotowano wierzytelność wobec pozwanego (art. 245 k.p.c.). Nie dowodzi to jednak tego, że wierzytelność ta rzeczywiście istnieje (tj. że księgi banku stwierdzają stan zgodny z rzeczywistością). To powód, wobec stanowiska pozwanego, obowiązany był wykazać (art. 6 k.c.) pod rygorem oddalenia powództwa. Powód ciężarowi temu nie sprostał.

Powód nie wykazał też roszczenia co do wysokości. Złożył (poza wyciągiem z ksiąg bankowych) wyłącznie listę operacji na karcie kredytowej, liczącą tysiące operacji na przestrzeni 12 lat (zestawienie k. 81-115). Wyliczenie na podstawie tej listy zadłużenia pozwanego ( notabene, niewymagalnego) wymagałoby wiadomości specjalnych, konieczne jest bowiem skalkulowanie odsetek, według zmiennej stopy, za każdy miesiąc, wyliczenie minimalnej spłaty, zestawienie jej z faktyczną spłatą, odpowiednie zarachowanie spłat – bowiem wydruk sporządzony przez powoda nie nadaje się do weryfikacji przez sąd z uwagi na niewskazanie na tym wydruku sald przy operacjach ani nawet sald na koniec okresów rozliczeniowych. Powód był o tym pouczony (najpierw: zobowiązywany do szczegółowego wyliczenia dochodzonej należności k. 74-75, następnie: pouczany jaki dowód jest niezbędny do wykazania wysokości dochodzonego roszczenia k. 117, 120), jednakże ani nie złożył dokumentów zdatnych do umożliwienia sądowi wyrokowania bez wiadomości specjalnych, ani nie wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu bankowości. Zupełnie zignorował zobowiązanie (z ponownie zakreślonym terminem z art. 2053 § 2 k.p.c. tj. terminem prekluzyjnym).

Przede wszystkim jednak pełnomocnik powoda zobowiązany pod rygorem z art. 2053 § 2 k.p.c. do wykazania w zakreślonym terminie dochodzonego roszczenia co do zasady przez złożenie rzekomo przesyłanych pozwanemu, a nieopłaconych przez niego wyciągów (przesłanki wypowiedzenia umowy) – zobowiązania nie wykonał (zobowiązanie k. 117, potwierdzenie doręczenia k. 120).

W kolejnym piśmie przygotowawczym pełnomocnik powoda złożył nowe dowody, nie wykazując, że ich złożenie nie było możliwe we wcześniej zakreślonym w trybie art. 2053 § 2 k.p.c. terminie (i to dwukrotnie – k. 74-75 i k. 117, 120). Niezasadnie wskazał, że dopuszczenie tych złożonych z uchybieniem terminu dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy – konieczne by bowiem było udzielenie pozwanemu kolejnego terminu na ustosunkowanie się do nich. Niezależnie jednak od tego, nawet w ostatnim piśmie pełnomocnik powoda nie złożył kluczowego dla sprawy dowodu, warunkującego zasadność wypowiedzenia (a tym samym i dochodzonego roszczenia opartego na wypowiedzeniu) – przesyłanych rzekomo pozwanemu, a nieopłaconych przez niego, wyciągów. Wprost wskazał, że nie jest w stanie tych dowodów przedłożyć (pismo k. 136-137).

Spóźniony dowód podlegał zgodnie z art. 2053 § 2 k.p.c. pominięciu (postanowienie k. 176).

IV. Ocena prawna

Powództwo jako nieudowodnione podlegało oddaleniu.

Wobec zakwestionowania przez pozwanego roszczenia tak co do zasady jak i co do wysokości, zgodnie z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. na powodzie spoczywał ciężar dowodu. Rolą sądu nie jest wykonywanie obowiązków procesowych ciążących na stronach, w szczególności zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, sąd nie jest też zobowiązany do prowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Przepis art. 6 k.c. formułuje podstawową zasadę rozkładu ciężaru dowodu w sporze cywilnym. Strona, która podnosi w procesie pewne okoliczności lub fakty, powodujące powstanie określonych skutków prawnych, zobowiązana jest te okoliczności lub fakty przed sądem udowodnić. Przez fakty należy rozumieć wszystkie okoliczności faktyczne istotne z punktu widzenia danego przepisu prawa materialnego, z którego strona wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne. Jeżeli stronie nie uda się udowodnić okoliczności lub faktów przez nią powołanych, ponosi ona negatywne skutki procesowe, gdyż sąd nie będzie opierał się na tych okolicznościach lub faktach w swoim rozstrzygnięciu.

Na gruncie treści stosunku prawnego łączącego strony kluczowe było wykazanie, że pozwany w konkretnych 2 okresach rozliczeniowych nie spłacił w terminie wskazanym w doręczonym mu wyciągu kwoty minimalnej do spłaty w tym wyciągu wskazanej, następnie że został wezwany do spłaty tej 2-miesięcznej zaległości w terminie 7 dni pod rygorem wypowiedzenia umowy, a następnie że wypowiedziano mu umowę (ust. 5 pkt 4 umowy k. 20). Tymczasem powód, mimo wyraźnego zobowiązania, w ogóle nie przedstawił wyciągów dotyczących umowy pozwanego – nie mówiąc już o dowodzie ich doręczenia pozwanemu zgodnie z umową.

Tymczasem niewykazanie uchybienia przez pozwanego obowiązkowi spłaty minimalnych kwot wskazanych w wyciągu za 2 okresy rozliczeniowe, skutkowało zarazem niewykazaniem zasadności wypowiedzenia. A ponieważ powództwo opiewało na kwotę wynikającą z postawienia całego zadłużenia w stan natychmiastowej wykonalności na skutek wypowiedzenia – niewykazanie zasadności wypowiedzenia skutkowało niewykazaniem zasadności powództwa (dość wskazać, że również celem ewentualnego wykazania nieprzedłużenia umowy na kolejny 12-miesięczny okres konieczne by było wykazanie niespłacenia przez pozwanego minimalnej kwoty do spłaty z konkretnego wyciągu).

W niniejszej sprawie dla wykazania zasadności dochodzonego żądania powód powołał się na: wyciąg z ksiąg bankowych, umowę o kartę kredytową, regulamin kart kredytowych, zestawienie transakcji na karcie oraz wysłane do pozwanego wezwanie do zapłaty i wypowiedzenie.

Odnosząc się do dokumentu w postaci wyciągu z ksiąg bankowych, sąd ma na uwadze wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 15 marca 2011 r., P 7/09 oraz art. 95 ust. 1a pr. bank. dodany po tym wyroku. Skutkiem ww. orzeczenia oraz nowelizacji jest zmiana rozkładu ciężaru dowodu w procesach z powództw banków. Obecnie wyciąg z ksiąg bankowych jest wyłącznie dowodem, który jako dokument prywatny dowodzi, że kompetentny pracownik banku zaświadcza, że w księgach banku widnieje wierzytelność banku w stosunku do danej osoby, jednak nie przesądza to, że wierzytelność ta (odnotowana w księgach banku) istnieje w rzeczywistości (tj. że została odnotowana prawidłowo oraz że stan ksiąg jest aktualny). Bank, który takiej wierzytelności dochodzi przeciwko klientowi przed sądem – obowiązany jest wykazać ją dokładnie w taki sam sposób jak każdy inny wierzyciel pod rygorem przegrania procesu. Uprzywilejowanie banków wyrażające się w uznaniu wyciągu z ich ksiąg za dokument dowodzący istnienia wierzytelności (tj. dokument urzędowy, którego cechą jest, że dowodzi on tego, co zostało w nim stwierdzone, tj. np. stwierdzonej nim wierzytelności) zostało bowiem uznane za niekonstytucyjne.

Powód nie wykazał też wezwania pozwanego do zapłaty. Brak bowiem dowodu doręczenia przesyłki pozwanemu, a nawet awizowania przesyłki. Powód złożył wyłącznie dowód, że przesyłkę nadał, natomiast w złożonym raporcie ze śledzenia przesyłek brak dowodu, żeby przesyłka została w ogóle skutecznie przetransportowana do urzędu pocztowego właściwego dla miejsca zamieszkania pozwanego. Powód nie zadbał ani o upewnienie się, że pozwany otrzymał przesyłkę, ani o jej reklamowanie, ani o wysłanie pozwanemu kolejnej przesyłki. W niniejszym procesie usiłuje natomiast powoływać się na instytucję domniemania faktycznego. Rzecz jednak w tym, że o ile rzeczywiście, na ogół przesyłki rejestrowane docierają do odbiorców, o tyle nie można już takiego domniemania wysuwać przy przesyłkach, co do których w raporcie z ich śledzenia wynika taki stan rzeczy, jakby zaginęły, bowiem ślad po nich urywa się po rozpoczęciu transportu z urzędu pocztowego nadawcy. Co do takich przesyłek domniemanie przemawia w zupełnie odwrotnym niż zamierzony przez powoda kierunku – na rzecz przyjęcia, że przesyłka zaginęła i do adresata nie dotarła. Niezrozumiała jest taka postawa powoda, który nie zadbał nawet o właściwe udokumentowanie doręczenia pozwanemu kluczowego dokumentu z punktu widzenia skuteczności wypowiedzenia umowy. Z uwagi na niewykazanie wezwania pozwanego do zapłaty, powód nie nabył uprawnienia do wypowiedzenia umowy już z tego powodu, mając na uwadze ust. 5 pkt 4 umowy.

Przede wszystkim jednak powód nie wykazał podstawowej przesłanki wypowiedzenia umowy (tudzież nieprzedłużenia jej na kolejny 12-miesięczny okres), jakim jest uchybienie przez pozwanego w zapłacie minimalnej kwoty do spłaty wskazanej w wyciągu. Powód nie złożył bowiem żadnego wyciągu, i to mimo wyraźnego zobowiązania przewodniczącego pod rygorem skutków z art. 2053 § 2 k.p.c. Co szczególnie istotne, powód obowiązany był doręczać te wyciągi pozwanemu comiesięcznie, a co więcej – na żądanie pozwanego, gdyby wskutek błędu nie otrzymał on wyciągu. Tymczasem powód odmówił przedłożenia wyciągów nawet sądowi. Bez przedłożenia wyciągów, nie jest możliwe stwierdzenie uchybienia pozwanego w zapłacie minimalnych kwot wskazanych właśnie w tych wyciągach. Tym samym powód, który skonstruował stosunek prawny o takiej a nie innej treści, obecnie na etapie procesu sądowego usiłuje abstrahować od tej treści stosunku, która łączy go z pozwanym, a w świetle której konieczną przesłanką wypowiedzenia umowy albo jej nieprzedłużenia jest wykazanie niespłacenia przez pozwanego minimalnej kwoty wskazanej na wyciągu za konkretny miesiąc.

Złożone przez powoda elektroniczne zestawienia operacji nie jest zdolne zastąpić ww. koniecznych dowodów. Analiza złożonego zestawienia prowadzi jedynie do wniosku, że pozwany dokonywał transakcji z wykorzystaniem karty kredytowej. Jak wskazano we wcześniejszej części uzasadnienia, dowód ten, bez jego uzupełnienia bardziej szczegółowym zestawieniem (obejmującym saldo i tym samym umożliwiającym sądowi samodzielną weryfikację) lub dowodem z opinii biegłego nie stanowi nawet dowodu na wysokość, chociażby niewymagalnego (wobec niewykazania przesłanek wypowiedzenia lub nieprzedłużenia umowy), zadłużenia pozwanego.

Ponadto powód, mimo zobowiązania przewodniczącego, nie przedstawił sposobu wyliczenia: tak należności głównej jak i odsetkowej.

Z. ądzenia:

- odnotować uzasadnienie;

- odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda r. pr. P. przez umieszczenie w portalu informacyjnym.

W., 30 maja 2022 roku asesor sądowy Mateusz Janicki