Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie

POSTANOWIENIE

25 sierpnia 2025 r.

Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie w I Wydziale Cywilnym w Sekcji Egzekucyjnej w składzie:

Przewodniczący: sędzia Mateusz Janicki

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 25 sierpnia 2025 r. w Warszawie

sprawy z wniosku (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przy udziale G. P.

o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu

postanawia

oddalić wniosek.

UZASADNIENIE

W akcie notarialnym stanowiącym tytuł egzekucyjny objęty wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności dłużnik, będący osobą fizyczną, uznał długi z dwóch weksli wystawionych na rzecz wnioskodawcy (wówczas działającego pod firmą: Narodowy Fundusz (...) sp. z o.o., przy czym przedmiotem przeważającej działalności tego przedsiębiorcy było „pozostałe pośrednictwo pieniężne”), zobowiązał się je spłacić w terminie 7 dni i poddał się egzekucji co do tych obowiązków na podstawie art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c.

Zgodnie z art. 777 § 2 ¹ k.p.c. jeśli oświadczenie o poddaniu się egzekucji jest składane w celu zabezpieczenia roszczeń wynikających z zawarcia przez osobę fizyczną umowy pożyczki niezwiązanej bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową prowadzoną przez tę osobę albo z zawarcia przez tę osobę innej umowy, do której przepisy o pożyczce stosuje się odpowiednio, wysokość sumy pieniężnej, do której dłużnik poddaje się egzekucji, nie może przekraczać sumy kwoty pożyczki powiększonej o wysokość odsetek maksymalnych obliczonych bezpośrednio od tej kwoty za okres, na który została udzielona pożyczka, wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie obliczonych od kwoty pożyczki za okres do 6 miesięcy oraz maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów, o których mowa w art. 720 ¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 781 § 1 ⁴ k.p.c. do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, o którym mowa w art. 777 § 1 pkt 4-6 lub § 2, w związku z udzieleniem pożyczki pieniężnej zawieranej z osobą fizyczną i niezwiązanej bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową tej osoby należy dołączyć dokument potwierdzający wydanie przedmiotu pożyczki biorącemu pożyczkę lub wskazanej przez niego osobie.

Zgodnie z art. 777 § 2 k.p.c. w razie poddanie się egzekucji w odrębnym akcie notarialnym wskazuje się w nim stosunek prawny, w związku z którym dłużnik poddaje się egzekucji, datę powstania zobowiązania dłużnika, jego treść, a w przypadku zobowiązań z umów wzajemnych - dodatkowo świadczenie wierzyciela z terminem jego wykonania.

Obowiązek ochrony konsumentów zawierających umowy z przedsiębiorcami wynika z dyrektywy 93/13/EWG i wiążącego wszystkie sądy państw członkowskich orzeczeń TSUE, w tym przede wszystkim z wyroków C-531/22, C-335/21, C-869/19. W orzecznictwie tym ugruntowany jest pogląd, że nierówność między konsumentem a przedsiębiorcą może zostać zrównoważona jedynie poprzez czynną interwencję podmiotu niebędącego stroną danej umowy, a sąd krajowy zobowiązany jest do dokonania z urzędu oceny potencjalnie nieuczciwego charakteru warunku umownego objętego zakresem stosowania dyrektywy 93/13. Akcentuje się przy tym, że o ile prawo unijne nie harmonizuje procedur sądowych, o tyle przepisy proceduralne państw członkowskich nie mogą powodować, że korzystanie z uprawnień wynikających z porządku prawnego Unii stanie się w praktyce niemożliwe lub nadmiernie utrudnione ( zasada skuteczności, effect utile ). Podkreśla się, że brak skutecznego badania potencjalnie nieuczciwego charakteru warunków danej umowy prowadziłby do takiego skutku, że prawo nie zagwarantowałoby poszanowania praw przyznanych przez dyrektywę 93/13, przez co wykluczone jest stosowanie przez prawa państw członkowskich takich rozwiązań. Podkreśla się, że system prawny nie może być tak zorganizowany, że na żadnym z etapów (ani w postępowaniu rozpoznawczym, ani klauzulowym, ani egzekucyjnym) nie będzie podlegała badaniu abuzywność postanowień umownych łączących konsumenta z przedsiębiorcą. Nie jest też wystarczające, że konsument może zainicjować taką kontrolę (np. wnosząc sprzeciw czy inny środek prawny), jeśli nie ma on prawnie zagwarantowanego dostarczenia wszelkich informacji niezbędnych do ustalenia przez niego zakresu swoich praw.

Ww. dyrektywa została zaimplementowana do polskiego porządku prawnego przez art. 385 ¹ -385 ³ k.p.c. W świetle ww. przepisów postanowienia umowne, które rażąco naruszają interesy konsumenta, kształtując jego prawa lub obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, są dla konsumenta niewiążące. Skutek ten następuje ex lege i jest uwzględniany przez organy sądowej z urzędu, bez potrzeby inicjatywy ze strony konsumenta. Dotyczy to w szczególności pozaodsetkowych kosztów pożyczek, które z uwagi na swoją wysokość mogą być abuzywne (por. wyrok TSUE C-321/22). Celem wyeliminowania możliwości pozbawienia konsumenta tej ochrony (obejścia ww. przepisów) polskie przepisy procedury uzupełniono o art. 485 § 2 zd. 3-4 k.p.c. (obowiązek dołączenia do pozwu w postępowaniu nakazowym z weksla umowy dotyczącej stosunku podstawowego) czy właśnie ww. art. 777 § 2 ¹ k.p.c. i art. 781 § 1 ⁴ k.p.c. (dotyczące notarialnego poddania się egzekucji co do obowiązku zwrotu pożyczki).

Na gruncie niniejszej sprawy, formalnie rzecz biorąc, wnioskodawca nie wskazuje na roszczenie z umowy pożyczki, tylko z weksla, co nie umknęło uwadze sądu. Jednakże okoliczności sprawy (działalność powódki, ówczesna firma) wskazują, że weksel został wystawiony jako forma zabezpieczenia spłaty pożyczki udzielonej osobie fizycznej, co do której brak jakichkolwiek podstaw do uznania, że zawarła umowę w celu bezpośrednio związanym z działalnością gospodarczą lub zawodową. Weksel mógł więc albo stanowić weksel in blanco, co do którego na podstawie deklaracji wekslowej wnioskodawca został upoważniony do uzupełnienia go na wysokość zadłużenia z umowy pożyczki (wówczas stanowił zabezpieczenie osobiste roszczenia z umowy pożyczki, chociażby ustnej), albo mógł być od razu wystawiony przez konsumenta na określoną sumę, i wówczas stanowił zobowiązanie, jak chodzi o funkcję społeczno-gospodarczą, zbliżone do umowy pożyczki.

Nie ulega wątpliwości, że zastosowanie weksla w powiązaniu z poddaniem się egzekucji stanowiło mechanizm służący obejściu ochrony przyznanej konsumentom w prawie unijnym. Nie zmienia tego uznanie długu, to bowiem – w świetle wiążącego orzecznictwa TSUE – nie pozbawia ochrony przed klauzulami abuzywnymi, dopóki przedsiębiorca nie wykaże, że konsument, dokonując tego aktu, był należycie poinformowany o swoich uprawnieniach, tych mianowicie, że w świetle przepisów o klauzulach abuzywnych dane niekorzystne dla niego postanowienia go nie wiążą, a więc dopóki przedsiębiorca nie wykaże, że konsument świadomie i dobrowolnie zrezygnował z przysługującej mu ochrony.

W świetle zasady równości wobec prawa (art. 32 Konstytucji RP) oraz wniosków wypływających z ww. orzecznictwa TSUE brak podstaw do innego traktowania konsumentów w postępowaniu nakazowym z weksla lub klauzulowym przy poddaniu się egzekucji obowiązku wynikającego z umowy pożyczki (chronienia takich konsumentów), a innego traktowania konsumentów, co do których wierzyciel dochodzi należności w postępowaniu klauzulowym przy poddaniu się egzekucji formalnie z weksla. Choć TSUE nie wypowiedział się bezpośrednio o takim akurat mechanizmie, z punktu widzenia godzenia w zasadę skuteczności ( effect utile) prawa unijnego (dyrektywy 93/13) jest on analogiczny do przypadków rozważanych już w ww. orzecznictwie TSUE.

Mając na uwadze, że zastosowany przez wnioskodawcę mechanizm zmierzał do obejścia prawa (a to dyrektywy 93/13/EWG, art. 777 § 2 ¹ k.p.c., art. 781 § 1 ⁴ k.p.c., art. 385 ¹ k.c.) sąd oddalił wniosek o nadanie klauzuli wykonalności na podstawie art. 782 ¹ § 1 pkt 1 k.p.c.

Oddalenie wniosku nie wyklucza złożenia przez wnioskodawcę nowego wniosku z dołączeniem umowy pożyczki (ewentualnie wyjaśnieniem stosunku podstawowego stojącego za wekslem) i dowodu wypłaty środków, wówczas sąd w nowym postępowaniu klauzulowym, po wywiązaniu się z obowiązków wynikających z dyrektywy 93/13/EWG rozważy nadanie klauzuli wykonalności.

Zarządzenia:

- skierować do mojego referatu – z uwagi na nieobecność wszystkich RSR w Sekcji Egzekucyjnej i pilny charakter sprawy (termin instrukcyjny, ponaglenia wierzyciela);

- zakreślić sprawę w repertorium;

- odpis postanowienia doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy.

Warszawa, 25 sierpnia 2025 r.sędzia Mateusz Janicki