Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie

POSTANOWIENIE

5 marca 2025 r.

Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie w I Wydziale Cywilnym w Sekcji Egzekucyjnej w składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy Mateusz Janicki

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 5 marca 2025 r. w W.

sprawy z wniosku Funduszu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K.

przeciwko dłużnikowi I. to (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu

w przedmiocie skargi wierzyciela na postanowienie referendarza sądowego z 27 stycznia 2025 r., I 1 Co 5316/24

postanawia

uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać wniosek o nadanie klauzuli wykonalności referendarzowi sądowemu do ponownego rozpoznania, pozostawiając referendarzowi sądowemu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania skargowego.

UZASADNIENIE

Skarga zasługiwała na uwzględnienie.

Oświadczenie o poddaniu się egzekucji stanowi czynność procesową składającą się z podlegającego wykładni oświadczenia dłużnika. Jak każde oświadczenie, podlega ono wykładni ( omnia sunt interpretanda, por. art. 65 ¹ k.c.). Powinna być ona co do zasady dokonywana przy założeniu, że osoba, która złożyła oświadczenie, chciała wywołać określone skutki prawne.

W ocenie sądu referendarz sądowy w zaskarżonym postanowieniu nienależycie wyłożył oświadczenie złożone przez dłużnika, nazbyt rygorystycznie, tak że doszedł do nieuprawnionego wniosku, że już w chwili jego składania nie dłużnik nie chciał doprowadzić do celu, jakim było umożliwienie wierzycielowi uzyskanie tytułu wykonawczego.

Prawidłowa wykładnia oświadczenia dłużnika powinna obejmować całość oświadczenia, w tym również dalszą część, w której dłużnik oświadczył, jak „zostanie potwierdzony” „bezskuteczny upływ terminu zwrotu wymagalnego świadczenia”. Choć bowiem zasadnie wskazał referendarz sądowy, że nie można czynnością prawną (procesową) zmienić reguły dowodowej z art. 786 § 1 k.p.c., to jednak ww. dalszą część oświadczenia dłużnika należy poczytywać nie tyle za próbę zmiany tej reguły, ile za doprecyzowanie (wyjaśnienie) użytego w oświadczeniu na oznaczenie zdarzenia prawnego warunkującego nadanie klauzuli wykonalności sformułowania „bezskuteczny upływ terminu zwrotu wymagalnego świadczenia”.

Nie kwestionując, że ww. sformułowanie można odczytać w sposób zaproponowany w zaskarżonym postanowieniu (obiektywny stan, określony warunkiem negatywnym w postaci niespełnienia świadczenia oraz warunkiem pozytywnym w postaci nadejścia terminu wymagalności), o tyle taki sposób wykładni nie przystaje do charakteru złożonego oświadczenia (poddanie się egzekucji), skoro w postępowaniu klauzulowym wykazanie ww. dwóch warunków mogłoby nastąpić w zasadzie wyłącznie dokumentem urzędowym w postaci orzeczenia sądu, co przekreślałoby sens poddania się egzekucji, jakim jest zapewnienie wierzycielowi możności uzyskania tytułu wykonawczego bez uprzedniego prowadzenia procesu cywilnego.

W ocenie sądu prawidłowa wykładnia złożonego przez dłużnika oświadczenia prowadzi do wniosku, że za zdarzenie prawne, od którego uzależnił możliwość nadania klauzuli wykonalności, określił on nazwany przez niego „bezskutecznym upływem terminu zwrotu wymagalnego świadczenia” ( co samo w sobie już jest błędnym, a co najmniej nieporadnym określeniem, skoro wymagalne świadczenie ma raczej termin zapłaty a nie zwrotu, z kolei świadczenie polegające na zwrocie może być wymagalne i może upłynąć jego termin spełnienia, zarazem z istoty rzeczy świadczenie wymagalne, albo precyzyjniej to oznaczając, wymagalne zobowiązanie do spełnienia świadczenia, to takie, którego termin bezskutecznie upłynął, w przeciwnym bowiem razie zobowiązanie by wygasło na skutek spełnienia świadczenia) stan określony: a) złożeniem przez wierzyciela oświadczenia stwierdzającego wymagalność i brak zaspokojenia roszczeń oraz b) nadaniem tego oświadczenia przesyłką poleconą na adres dłużnika.

Obydwa ww. czynności składające się na określone przez dłużnika zdarzenie uzależniające nadanie klauzuli wykonalności zostały wykazane przez wierzyciela w formie wymaganej przez art. 786 § 1 k.p.c. (vide dwa ostatnie załączniki do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności). Wbrew stwierdzeniu zawartym w zaskarżonym postanowieniu oświadczenie z 2.10.2024 r. stwierdza (jak wymaga oświadczenie dłużnika), że upłynął termin do zapłaty, który był zakreślony innym jeszcze pismem. Co istotne, te inne pismo (wypowiedzenie), podobnie jak potwierdzenie jego doręczenia czy umowa pożyczki nie podlegają w ogóle badaniu w niniejszym postępowaniu (klauzulowym).

Zasadnie natomiast referendarz sądowy zwrócił uwagę na konieczność sprecyzowania przez wierzyciela, jakich świadczeń ma dotyczyć klauzula wykonalności i tytuł wykonawczy, o których nadanie (wydanie) wnosi. Jest to konieczne z tego względu, że jedynie dzięki temu dłużnik może w ewentualnym postępowaniu opozycyjnym (przeciwegzekucyjnym) kwestionować istnienie konkretnego obowiązku (art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c.). Analogiczny obowiązek nakłada się na dochodzących należności z wypełnionych weksli in blanco, co nie budzi wątpliwości w ugruntowanym orzecznictwie.

Mając na uwadze przyjętą przez sąd wykładnię oświadczenia dłużnika, oddalenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności w oparciu o przedstawioną przez referendarza sądowego argumentację było chybione. Tym samym należało na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 397 § 3 k.p.c. w zw. z art. 398 ²⁴ k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać wniosek o nadanie klauzuli wykonalności do ponownego rozpoznania – z uwagi na nierozpoznanie (nieustalenie) przez referendarza sądowego istoty sprawy tj. nieustalenie, jakich świadczeń dotyczy wniosek o nadanie klauzuli wykonalności. Nie jest przy tym rolą sądu drugiej instancji (por. art. 767 ^3a § 3 k.p.c.) precyzowanie tej kwestii, szczególnie że i tak wyłączone jest zgodnie z art. 795 § 2 ¹ k.p.c. wydanie orzeczenia reformatoryjnego. Co istotne, z art. 795 § 2 ¹ k.p.c. nie wynika wniosek przeciwny, w szczególności wyłączenie w postępowaniu klauzulowym art. 386 § 4 k.p.c. Przepis ten nie został bowiem sformułowany na wzór art. 741 § 3 k.p.c. lub art. 505 ¹² § 1 ¹ k.p.c., które ograniczają kompetencję do wydania orzeczenia kasatoryjnego, tylko ma na celu wykluczenie wydania niezaskarżalnego dla dłużnika orzeczenia reformatoryjnego, w ramach którego badane były przesłanki o takim charakterze, który zdaniem ustawodawcy wymagał zapewnienia dłużnikowi prawa do zaskarżenia. Nie stoi natomiast na przeszkodzie zapewnieniu wnioskodawcy prawa do ewentualnego zaskarżenia zarządzenia o zwrocie wniosku z uwagi na nieuzupełnienie braków formalnych.

O kosztach sąd orzekł zgodnie z art. 108 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Ponownie rozpatrując wniosek o nadanie klauzuli wykonalności, referendarz sądowy doprowadzi do usunięcia braków formalnych wniosku, a następnie oceni przesłanki nadania klauzuli wykonalności, dokonując wykładni oświadczenia dłużnika o poddaniu się egzekucji tak, żeby nadać mu sensowną treść tj. przy założeniu, że dłużnik, składając to oświadczenie, miał zamiar poddać się egzekucji celem zabezpieczenia zapłaty roszczeń wynikających z umowy..

ZARZĄDZENIE

1.  zakreślić sprawę w repertorium;

2.  odpis postanowienia doręczyć prokurentowi wierzyciela z pouczeniem o niezaskarżalności;

3.  wpisać sprawę pod nowy numer do rep. 1 Co, symb. 104n, data pierwotnego wpływu jak dotychczas, skierować do dotychczasowego referenta (referendarza, który wydał zaskarżone postanowienie) i przedstawić mu akta niezwłocznie (bez oczekiwania na epo) celem rozpoznania wniosku o nadanie klauzuli wykonalności.

Warszawa, 5 marca 2025 r. asesor sądowy Mateusz Janicki